In Ben is Back draaien we één dag, 24 december, mee met een doorsnee Amerikaanse familie. Van begin tot eind zitten we op het puntje van onze stoel.

Zoonlief Ben (een overtuigende Lucas Hedges) komt op deze dag na jaren van afwezigheid en leven in duisternis als onverpakte Kerstverrassing thuis. Zijn verschijning leert ons mondjesmaat dat in de voorbije jaren Kerstmis in dit gezin niet zo vredig verliep. Ben’s nuchtere zus Ivy (een precieze Kathryn Newton) is niet zo blij met het weerzien en steekt dat niet onder stoelen of banken. Zij laat zich niet verblinden door de onverwachte terugkeer van een verloren zoon. Want met Ben weet je het maar nooit. Zij blijkt niet de enige met terechte bedenkingen. Ben is terug, volgens de titel. Maar is dat werkelijk zo?

Familie rond de kerstboom – of niet

De film begint heel verrassend in een kerk waar een gelegenheidskoortje kerstliederen inoefent. Kinderen verkleed als schaapjes en engeltjes vertellen het eeuwenoude verhaal van vrede en vreugde. Kerst brengt families rond de kerstboom, of niet – mensen ook deze nacht alleen of op straat door. 

Maar wat betekenen deze tranen?

Ben is back is een familiedrama waarin van ieder familielid net iets meer wordt gevraagd dan hij of zij gewoon is. Terloops krijgen wij te horen hoe de situatie van verwijdering tot stand is gekomen. Aan een demente dokter vertelt Holly Burn (Julia Roberts) wat een moeder niet kan vergeten.

Een Redder voor mij?

Een ontroerende scharnierscène speelt zich opnieuw af in de kerk. Zusterlief zingt “Stille nacht” en wel op zo’n manier dat haar broer in tranen uitbarst. Deze nacht is ons een Redder geboren. Maar wat betekenen deze tranen? Dat hij eindelijk breekt? Of is het te mooi om waar te zijn? Waarom is dit enkel voor schaapjes en engeltjes weggelegd maar ‘verdien’ ik al die liefde niet… Hij wil eerlijk zijn, maar soms moet je liegen uit bestwil. En daarin is hij lang niet de enige. Zijn moeder doet alles om hem te redden. Maar: “Je kunt hen niet redden”, weet vriendin Beth haar te zeggen. 

Kerst, volgens de Portugese dichter José Tolentino Mendonça, doet ons niet enkel geloven maar maakt ons zelfs medeplichtig aan het geloof in de geboorte – de geboorte an sich, de kracht van het geboren worden, ondanks alles, vooral wanneer het donker is.

Een verleden om van over te geven

Deze film wordt mooi en realistisch verteld. Regisseur Peter Hedges verdient hiervoor alle lof. Maar hij kan dan ook rekenen op schitterende acteurs, waaronder Neal (een vaderlijke Courtney B. Vance), die heel scherp de puntjes op de i zet: “Als je zwart was, dan zat je nu in de cel.”

De verloren zoon is terug, maar je kunt hem ieder moment opnieuw verliezen

Onvergetelijk is de door-merg-en-been-dialoog tussen de kwade, verongelijkte moeder en zoon op het kerkhof. De verloren zoon is terug, maar je kunt hem ieder moment opnieuw verliezen. Tussen moeder en zoon spelen zich deze nacht een waaier van emoties af, waaronder angst, leugen, verraad, affectie, warmte, genegenheid, dankbaarheid en eerlijk opbiechten. Samen speuren naar Ben’s donkere verleden, waar Holly letterlijk van moet overgeven. 

Want het is niet mis, deze terugkeer van de verloren zoon waarvan menigeen dacht “dat hij dood was” en menig ander wenste “dat hij dood was”. Wie is er de volgende keer bij om hem van een gewisse dood te redden?

Ben is back. Regie: Peter Hedges. Lucas Hedges, Julia Roberts, Kathryn Newton. 103 minuten.