Vluchtelingen vergezellen, dat is typisch voor het werk van de Jesuit Refugee Service (JRS). Jezuïet Jan Stuyt over het onderscheidende karakter van deze hulporganisatie.

“Onderwijs, onderwijs, onderwijs, dat is de beste manier om een land of een bevolkingsgroep uit de miserie te helpen. In vluchtelingenkampen geeft onderwijs ordening aan de dag en structuur aan de week. Bovendien voorkom je ermee dat meisjes in de kinderprostitutie worden geduwd. Of, in Afrika, dat jongens zich aansluiten bij bendes of kindsoldaat worden.”

Eerste is: er zijn

Jan Stuyt SJ was directeur van de Jesuit Refugee Service Europe en is nog altijd nauw betrokken bij hun werk. De JRS werd in 1980 opgericht onder aanvoering van Pedro Arrupe SJ, destijds de generale overste van de jezuïetenorde. Hij wilde gehoor geven aan Jezus’ opdracht om vreemdelingen te verwelkomen. Het lot van de Vietnamezen, die toen in hachelijke bootreizen op open zee het geweld in hun land ontvluchtten, bewoog hem tot medeleven en actie.

Er ligt een netwerk te wachten om gebruikt te worden

Wat JRS onderscheidt van andere hulporganisatie, is de nauwe banden met lokale kerken. Stuyt: “Meestal komt de JRS ergens op uitnodiging van een kerk en dus starten we nooit bij nul. Zelf heb ik een kantoor van de JRS geopend in Kroatië. De kerk is daar al vijftien eeuwen actief. Er ligt een netwerk te wachten om gebruikt te worden. En ook als de crisis voorbij is en wij vertrekken, zijn er lokale partners om het werk aan over te dragen: een parochie, een bisschop of een katholieke school. Dat is een geweldig voordeel.”

Een kerkelijke ngo

Wat typisch is voor de werkwijze van de JRS,  is het vergezellen van vluchtelingen. Onder het logo van de JRS staan drie woorden: accompany (vergezellen), serve (dienen) en advocate (verdedigen). Stuyt: “In België uit dat zich bijvoorbeeld in het bezoeken van vluchtelingen in gesloten centra. De Vlaamse jezuïet Tonny Cornoedus is momenteel aanwezig op het Griekse eiland Lesbos. Het eerste wat hij doet is er zijn, pas daarna kijkt hij in hoeverre hij van dienst kan zijn. Dat heeft te maken met het christelijk karakter van de JRS. Wij zijn niet zomaar een ngo, wij zijn een kerkelijk ngo. Ons werk komt voort uit onze bekommernis om de waardigheid van de mens. Wij werken vanuit het evangelie.”

De JRS heeft twee speerpunten die hun werkwijze vormgeven. Het eerste is onderwijs en het tweede is pastorale en psychologische hulp. “Dat laatste komt er vaak op neer dat we mensen helpen met hun traumatische ervaringen. Dat is arbeidsintensief en geen werk voor amateurs. Met onderwijs daarentegen kun je veel bereiken met weinig middelen. In een vluchtelingenkamp met tienduizend mensen zijn altijd onderwijzers aanwezig. Wij helpen hen aan de slag te gaan. De kinderen kunnen toegerust worden voor het leven en onderwijs maakt hen trots doordat ze nieuwe dingen leren.”

Over de JRS

De Jesuit Refugee Service is een katholieke ngo, werkzaam in een vijftigtal landen. Haar zending bestaat in het begeleiden, dienen en verdedigen van de rechten van vluchtelingen en van mensen die met dwang verplaatst zijn.

In het bijzonder werkt JRS voor de “vergeten” vluchtelingen

De JRS werkt op nationaal en regionaal niveau. JRS-medewerkers en vrijwilligers geven ondersteuning aan intern ontheemden, aan vluchtelingen in kampen of aan asielzoekers en gedwongen migranten in steden en detentiecentra. JRS is actief op het vlak van onderwijs, noodhulp, gezondheidszorg, levensonderhoud en sociale dienstverlening. In het bijzonder werkt JRS voor de ‘vergeten’ vluchtelingen. Hierbij sluit de JRS aan bij de sociale leer van de Kerk die de uitdrukking “de facto vluchtelingen” toepast op talrijke categorieën van mensen.

Foto: Jesuit Refugee Service International in Zuid-Soedan, via flickr.com