Met Pinksteren worden de leerlingen van Jezus begeesterd door een brandende liefde. Dries staat met twee kunstwerken stil bij dit wonderlijke gebeuren.

Pinksteren is afgeleid van het Griekse woord voor ‘vijftigste’: pentekostès; het feest van Pinksteren valt op de vijftigste dag na Pasen. Op die dag daalde de Heilige Geest vanuit de hemel neer op Jezus’ leerlingen. Wat moeten we ons daarbij voorstellen? Een beeldmeditatie van Dries van den Akker SJ.

Pinksteren bij El Greco

Heilige Geest is precies wat de hemel tot hemel maakt: liefde. Het verhaal brengt dat in beeld door de Geest voor te stellen als een windvlaag en als een vuur dat zich in tongen op de leerlingen neerzette.

In de evangelies wordt verteld hoe aan het begin van Jezus’ loopbaan de Geest vanuit de hemel op hem neerdaalde in de gedaante van een duif. Vandaar dat we op vele Pinksterafbeeldingen een duif aan de hemel zien die vurige tongen op de hoofden van de leerlingen doet neerdalen. Zoals bijvoorbeeld bij El Greco. Hij plaatst Jezus’ moeder in het centrum van de biddende leerlingen. Weliswaar wordt dat in het verhaal niet met even zoveel woorden gezegd, maar de traditie is ervan overtuigd dat zij erbij was.

Heb ik ooit iemand ontmoet die met vurige tong van liefde tot mij sprak?

Het gedruis van een hevige wind

Klik op de afbeeldingen om te vergroten

Op de afbeelding uit de Sankt-Martinskerk te Cochem zijn die vurige tongen ook te zien. Maar veel opvallender is de rode veeg die vanuit de hemel door de plek waait waar de leerlingen in groten getale bijeen zijn. Precies zoals het verhaal vertelt: ‘Plotseling kwam er vanuit de hemel een gedruis alsof er een hevige wind opstak…’

Aan de schetsmatige, grillige lijnen van de kleding van de gemeenteleden is te zien hoe zij erdoor in beweging worden gebracht. Op weg naar buiten – door de deur op de achtergrond – om de mensen toe te spreken. Geestdriftig. Met vurige tongen.

Mooi is in beeld gebracht dat de hemel zijn afzetgebied vergroot

Heb ik ooit iemand ontmoet die met vurige tong van liefde tot mij sprak? Of is het mijzelf ooit overkomen?

Heel mooi is in beeld gebracht dat de hemel – om zo te zeggen – zijn afzetgebied vergroot door zich uit te strekken naar de aarde. Zo zijn hemel (blauw) en aarde (geel) opgenomen en omvat door eenzelfde dynamiek van liefde en warmte (rood): Heilige Geest.

Over de afbeeldingen:

Nederdaling Heilige Geest | 1606, El Greco (detail) | Sane, Madrid, Prado

Nederdaling Heilige Geest | 2009, Patrick Reyntiens | Duitsland, Cochem, St-Martin