Waarom klinken de diepere vragen naar de zin van het leven tijdens deze coronacrisis niet door in de media? Rik Torfs is verbaasd, want heel wat mensen stelden zich de vraag: waarom leven wij? Hij ziet drie redenen.

Wat mij steeds sterker opvalt, is hoeveel mensen spirituele verdieping zoeken, en hoe weinig aandacht daarvoor is op het publieke forum en in de media.

Natuurlijk zal de coronacrisis de wereld niet veranderen. Maar voor velen stond hij toch even stil. Ze voelden zich opeens kwetsbaar en sterfelijk. Ze zagen mensen in hun omgeving doodgaan. En vroegen zichzelf, niet altijd openlijk, af: waarom leven wij?

De diepere vragen bleven uit

De media pikten die vragen niet op. Ze telden de zieken, lijstten de doden op. Bleven urenlang over dezelfde onderwerpen debatteren. Is het beleid bij ons beter of slechter dan in het buitenland? Krijgen we de economie weer op gang? Wie ontvangt geld en wie moet betalen? 

Wie dat denkt, vergist zich schromelijk.

Ondertussen bleven de diepere vragen naar de zin van het leven uit. Toch op het publieke forum en in de media. Een argument zou kunnen zijn dat wij als geseculariseerde westerlingen tot het besluit zijn gekomen dat het leven geen zin heeft, dat het er gewoon is. Dus zijn diepere vragen overbodig geworden. 

Zonder twijfel leeft bij sommigen deze gedachte, maar ze is niet algemeen aanvaard. Wie dat denkt, vergist zich schromelijk. Er zijn nu eenmaal vragen die altijd zullen blijven omdat elk antwoord erop voorlopig is. Dus neen, zinvragen en spirituele verdieping zijn niet passé. Velen zijn er wel degelijk mee bezig. Alleen schenkt de culturele en intellectuele elite er erg weinig aandacht aan. Hoe zou dat komen? Ik zie alvast drie redenen.

De experts zullen de vragen wel oplossen

Vooreerst overheerst vandaag de opvatting dat zogenaamde ‘experts’ alle vragen zullen oplossen. Experts in relaties en seksualiteit, in gevoelens, in samenlevingsproblemen; seksuologen, psychologen, sociologen. De verenging van levensvragen tot vragen die door ‘experts’ kunnen worden beantwoord, is een misvatting van onze tijd waardoor religieuze en spirituele bekommernissen op het achterplan verzeilen. Wie worstelt met de zin van het leven, zal wellicht weinig kunnen met het advies van een pas afgestudeerde psycholoog.

We leven in een theatrale wereld die de façade belangrijker vindt dan de ideeën die erachter schuilgaan

Kortom, door het leven te zien als een optelsom van expertises, verdwijnt de aandacht voor wat minder grijpbaar is. Voor diepere spirituele vragen dus. Priesters namen vroeger te veel vragen voor hun rekening. Vandaag te weinig. Onder meer omdat ze zelf grotendeels van het toneel zijn verdwenen.

Het zijn geen spectaculaire vragen

Er is een tweede punt dat discussies over spirituele vragen bemoeilijkt. Ze zijn niet spectaculair genoeg. We leven in een theatrale wereld die de façade belangrijker vindt dan de ideeën die erachter schuilgaan. Een voorbeeld: wanneer twee beroemdheden hun relatie beëindigen, gaan ze ‘in volle vriendschap’ uit elkaar. Raar. Als ze elkaar zo leuk vinden, waarom vertrekken ze dan? Omdat hun imago primeert. Scheiden doen ze op een leuke, toffe manier. Je voelt natuurlijk meteen dat het in werkelijkheid helemaal anders is. Maar door alleen naar de buitenkant te kijken, komt de binnenkant niet aan bod.

De oude experts falen

Een derde en laatste punt is het falen van de oude experts in zingeving. Van de kerk bijvoorbeeld. Mijn Italiaanse collega Lucetta Scaraffia sprak woorden van bewondering uit voor de houding van priesters, vooral de ouderen onder hen, tijdens de coronacrisis. Ze stonden de mensen bij, wat ze soms zelf met de dood bekochten. 

Geef de experts wat de experts toekomt

Minder positief was Lucetta over de Romeinse curie. Vele bureaus bleven gesloten, en allerlei monsignores liepen doelloos rond in de stad. Zonder bureaucratie was er voor hen geen leven. Terwijl mensen in moeilijke tijden zinvolle woorden willen horen over dood en hiernamaals. En liefst niet van een ‘expert’ die komt meedelen dat medisch gezien de dood een eenmalige en definitieve gebeurtenis is. 

Laten we niet vluchten voor de echte vragen. Geef de experts wat de experts toekomt. Dat is veel. Maar niet alles. Over wat ons echt gelukkig maakt of niet, hebben ze maar weinig te vertellen, ook al zijn ze professor in de gelukswetenschappen.

[Wil je verhalen als deze niet missen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief]