Oosterlingen, vreemdelingen: met argwaan bejegend, gebruikt zolang ze nuttig lijken. Zo ging het toen de drie Wijzen naar Jeruzalem kwamen, zo gaat het in het multiculturele Birmingham, waar Gregory Brenninkmeijer woont en werkt, nog steeds.

Ruim drie jaar heb ik nu in Birmingham mogen leven en werken, een stad met een beroerd imago, maar boeiend als niet vele andere. Birmingham, inclusief haar satellietsteden, heeft twee miljoen inwoners en is de tweede stad van Engeland. De helft van die inwoners is christen en daarvan is tien procent katholiek. 100.000 katholieken en 900.000 van andere denominaties, met de Church of England als de grootste. Een kwart van de inwoners is moslim. De stad telt ruim honderd moskeeën. Het laatste kwart bestaat uit sikhs, hindoes, boeddhisten, joden en natuurlijk ook een groep, die bij een volkstelling geen godsdienst invult. In een zo intens gelovige stad krijgt de term ‘secularisatie’ een totaal nieuwe betekenis of is niet echt van toepassing.

‘Anderen’

Kijkend naar de 100.000 katholieken valt op dat ook die groep een samensmelting is van culturen en volkeren. De Ierse component is vermoedelijk de sterkste, maar de Polen laten ook duidelijk van zich horen. De Vietnamezen zijn eveneens duidelijk aanwezig en in iedere parochie vind je katholieken uit landen van het Nabije Oosten. En dan zijn er ook velen uit de vroegere koloniën van Engeland in Afrika. Er zijn ook Engelse katholieken, maar die zijn overal in de minderheid. In de studentenparochie, waar ik in die drie jaren diensten heb mogen verlenen, maakten Engelsen nauwelijks tien procent uit van de bezoekers.

Het is moeilijk om een ander toe te laten in jouw wereld

Deze geweldige mengeling van rassen en talen heeft echter nog geen duidelijke interreligieuze samenwerking tot stand gebracht. Alle gemeenschappen zijn nog steeds keurig gescheiden en op zichzelf. Dat is niet zo vreemd, want in den vreemde zoek je vanzelf naar wat vertrouwd is. Groepen proberen bij elkaar te gaan wonen om elkaar te steunen en waar nodig te helpen. Al spoedig schermt de groep zich af tegenover ‘de anderen’. De anderen zijn snel bedreigend. Waarom? Omdat ze anders zijn. Het kost moeite om over die drempel heen te stappen. Het is moeilijk om een ander toe te laten in jouw wereld of de stap te wagen naar de wereld van die ander.

Onrust

Zou dat wellicht mede de schrik verklaren die door de komst van de Wijzen in Jeruzalem werd gewekt, niet alleen bij Herodes, voor wie hun boodschap niet welkom was, maar in heel Jeruzalem met hem? Oosterlingen, vreemdelingen, met argwaan bejegend, gereserveerd voorkomend behandeld, gebruikt zolang ze nuttig leken, maar in feite misbruikt in een machtsspel. Zo ging het toen, zo gaat het nog. Het zit diep in ons ingebakken. Wat moeten die vreemdelingen hier? Ze stoken onrust. Laten ze in hun eigen land blijven.

En toch kwamen die wijzen met enkel goede bedoelingen. Ze kwamen vol eerbied voor wie in dat land in het westen straks koning zou worden. Ze kamen niet om te profiteren, te spioneren of te veroveren. Ze brachten geschenken mee, iets kostbaars uit hun land van herkomst. Zo is het nog!

Schatten

Levend in Birmingham heb ik ervaren wat de vele vreemdelingen aan schatten hebben meegebracht. Het leven in deze stad zou zonder hen ondenkbaar, onleefbaar zijn. Wat zou het een zegen zijn als we de vreemdeling in ons midden zouden weten te verwelkomen, zoals de Wijzen welkom waren bij de Heilige Familie. We zouden ervaren met hoeveel eerbied zij onze Westerse cultuur beschouwen. Pas als zij welkom zijn kunnen zij hun schatten openen en ons laten delen in wat hun cultuur heeft voortgebracht. Natuurlijk weet ik dat er ook niet zo wijze mensen uit het oosten komen, maar zouden dat de mensen bij ons in de straat zijn? Daar zouden we toch kunnen beginnen.

Afbeelding boven dit artikel: Dansers tijdens een multicultureel festival in Birmingham, Engeland. Foto: Katchooo via Flickr.com (creative commons)