Lieve ouders,

Al meer dan een jaar verblijf ik nu in dit vreemde land. Aan de studies hier begin ik al aardig te wennen. Maar met sommige lokale gebruiken weet ik nog altijd geen raad. Neem nu wat ze hier ‘recepties’ noemen. Dat zijn collectieve rituelen die vooral in deze tijd van het jaar veelvuldig voorkomen, die deze tijd iets feestelijks zouden moeten geven en waaraan je geacht wordt deel te nemen, ook al zijn ze nogal vermoeiend. Jullie zullen me zeggen dat ik me ook daaraan moet aanpassen, dat dit nu eenmaal bij mijn ‘inburgering’ behoort. Laat me echter uitleggen waarom die rituelen voor ons, mensen uit het verre Afrika, moeilijk liggen.

Trekken en duwen

Recepties zijn samenkomsten van te veel mensen in een te kleine zaal. Om toch de nodige ruimte vrij te maken heeft men zelfs de stoelen weggenomen. Iedereen moet dus blijven staan. Ik zegde het al, vermoeiend is dat. Ik moet echter erkennen dat de constructie van het ritueel hier getuigt van een zeker vernuft. Zo kunnen de mensen zich tamelijk vrij bewegen, mits enig trekken en duwen, van het ene groepje naar het andere. Dat om zo veel mogelijk mensen kennis te laten maken met zo veel mogelijk mensen. Tot daar de goede kant van de zaak.

Begin asjeblief niet over politiek of over godsdienst; begin over restaurants of over verre reizen

De minder goede kant is dat de mensen dan niet lang bij hetzelfde groepje blijven. Ze moeten dat niet en eigenlijk mogen ze dat niet. Want ze moeten op tijd plaats maken voor andere gasten die bij dat groepje willen aansluiten. Tot de minder goede kant behoort ook dat de gesprekken dan niet lang duren. Het is overigens hoogst onwellevend ernstige gesprekken te willen voeren en diepgaande onderwerpen aan te snijden. Begin asjeblief niet over politiek of over godsdienst. Begin over restaurants of over verre reizen. Op het risico meteen afgetroefd te worden door een gesprekspartner die een nog verdere reis heeft gemaakt. Het is me wel opgevallen dat ze zelden een reis hebben gemaakt naar ons eigen land, hoewel dat toch ver is en ook mooi. Te weinig hotels met vier sterren, veronderstel ik.

Gemeenschapsvorming

Dit ritueel is vreemdsoortig maar sluit wel aan bij andere rituelen hier. Hun cultuur vertoont een zeker logisch patroon. Immers, op hun recepties gedragen ze zich zoals ze zich ook gedragen in hun shopping centra. Alleen wordt er niet geshopt naar koopjes maar naar kennissen. Vele autochtonen vinden de hele bedoening nogal vervelend. Maar ze blijven komen. Want uitgenodigd worden is erg, maar niet uitgenodigd worden is nog erger. Om hen te troosten worden dan maar hapjes en drankjes rondgedeeld. Die kan ik, arme student, wel waarderen. Maar ondertussen denk ik terug aan de ontmoetingen waarvan wij genoten, ’s avonds in ons eigen dorp. We zaten daar samen in een grote kring. Er waren weinig hapjes. Er was zelfs geen licht. We konden elkaar haast niet zien, maar we konden elkaar wel horen En we wisten dat niemand uit die kring zou wegglippen. Want daarbuiten was het te donker en te eenzaam. Zo deden wij aan gemeenschapsvorming, iets waarover hier veel wordt gepraat maar waaraan hier weinig wordt gedaan.

Afbeelding boven dit artikel: Harvey Marketing Company via Flickr.com (creative commons).