Vluchteling Francis probeert in Berlijn een goed leven op te bouwen. Kan hij staande blijven als het criminele pad hem dreigt op te slorpen? Bastiaan van Rooijen ziet een parallel met het verhaal van Job.

Ik wil een goed mens zijn. Dit is de meest gebruikte zin in de film Berlin Alexanderplatz. Deze film neemt je mee in het moeilijke leven van een vluchteling in Europa. Toch is het veel meer dan alleen een droevige geschiedenis, weet de kijker die het gelijknamige boek van Alfred Döplin uit 1929 kent, of de beroemde verfilming ervan uit 1980. Berlin Alexanderplatz uit 2020, geregisseerd door Burhan Qurbani, is er namelijk een moderne versie van. Het is opnieuw het verhaal van de voortdurende en steeds moeilijker wordende strijd van een man om een goed mens te blijven in een kwaadaardige wereld. In de film uit 2020 is die man een hedendaagse vluchteling, genaamd Francis.

Berlin Alexanderplatz, een wereld van drugs, seks en geweld

Francis komt uit Guinee-Bissau. Na een moeizame oversteek komt hij in Berlijn terecht waar hij een nieuw leven probeert op te bouwen. Hij begint als zwartwerker in de industrie, maar wordt al vlug verleid het criminele pad op te gaan. Een wereld van drugs, seks en geweld zuigt hem op. De voortdurende flitsen van deze moeizame weg vormen een verhaal in vijf aktes, gesmeed door de stem die vertelt hoe Francis in zijn strijd tegen het kwade valt en weer opstaat. En in deze mensonterende, moeilijke omstandigheden, kan Francis een goed mens blijven? 

Kun je gered worden door de goedheid van anderen?

De onderliggende vraag is echter ingewikkelder. Loont het om goed te doen? De kijker wordt meegenomen in Francis’ slecht uitpakkende pogingen daartoe. Zo belt hij een ambulance voor een eveneens illegaal werkende collega, met als gevolg dat hij ontslagen wordt. Als hij probeert trouw te blijven aan een vriend, wordt deze trouw op gruwelijke wijze afgestraft. De film biedt een boeiend, maar schokkend inzicht in het Duitse criminele drugscircuit. 

In de greep van het kwaad

Af en toe flikkert er hoop op en komen er goede mensen op Francis’ weg. Kun je gered worden door de goedheid van anderen? Een goede collega, verliefde vrouwen, allerlei personages kruisen het pad van Francis. Hij klampt zich aan hen vast, maar dat volstaat allemaal niet. De eens zo goede Francis verandert langzaam in een ware misdadiger. De kwade stad krijgt Francis steeds meer in zijn greep. 

In een bijzondere scène wordt Francis door een criminele vriend omgedoopt tot Franz. En zo begint Francis steeds meer te lijken op Franz, de verloren crimineel uit het boek van Alfred Döplin. Deze doop tot een nieuw leven als misdadiger heeft een duidelijk religieus karakter. Francis wordt door zijn christelijke opvoeding geïnspireerd een goed leven te leiden, ondanks alle tegenslagen. Hier ligt een parallel met het Bijbelse verhaal van Job. In dit aloude verhaal ondergaat een eerlijke en rechtvaardige man de ene vreselijke tegenslag na de andere. In de klachten van Job worden de grote vragen van de zin van het kwaad en de onrechtvaardigheid van het lijden verwoord. 

Kun je ontsnappen aan het kwaad?

In de worstelingen van Francis komen mooie, maar zware thema’s als liefde, vergeving, trouw en bedrog aan de orde. Met veel spektakel worden allerlei verleidingen in beeld gebracht. De film voert je mee in de duistere kanten van het Berlijnse nachtleven. 

Maar heeft het noodlot inderdaad het laatste woord?

In tegenstelling tot de niet zondigende Job, wordt Francis steeds verder meegezogen in een neerwaartse spiraal. De film stelt heel duidelijk de vraag of je kunt ontsnappen aan het kwaad om je heen en in jezelf. Het zich langzaam voltrekkende en voortdurend dreigende noodlot wordt mooi uitgebeeld door een verschillende malen terugkerende flashback van de jonge Francis die niet kan ontsnappen aan een stier die hem bedreigt. Maar heeft het noodlot inderdaad het laatste woord? Zelfs in de diepste duisternis lijkt er ook voor Francis nieuw leven mogelijk. 

Bekijk de film Berlin Alexanderplatz hier via Cinemember.

Voor deze serie werken we samen met cinemember.nl of cinemember.be. Gebruik de kortingscode CINEXIGNIS en ontvang 50 procent korting op de eerste 2 maanden.