Films met een religieus randje in onze zomerserie. In Land zoekt Edee in de uitgestrekte wildernis van Amerika naar de zin van haar leven.

De film Land (2021), regiedebuut van de Amerikaanse actrice Robin Wright (House of Cards), is niet wat je op het eerste gezicht een religieuze film zou noemen, want God of de Kerk komen er niet expliciet aan bod. Toch raakt de film impliciet een religieuze dimensie aan, en dit om minstens tien redenen.

Waar mensen op hun grenzen stuiten, daar is het religieuze nooit ver weg.

Door een ondraaglijk familiedrama, dat maar geleidelijk aan wordt ontrafeld, sluit onze protagoniste Edee (Robin Wright) zich op in zichzelf en wil ze niet meer tussen de mensen zijn. Zij breekt alle banden met de buitenwereld af en zoekt in de beboste bergen een afgelegen plekje om alleen te zijn. Waar mensen op hun grenzen stuiten, daar is het religieuze nooit ver weg. De existentiële vraag “waarom ben ik hier nog?” wordt in Land dan ook expliciet gesteld. Het antwoord laat wel even op zich wachten.

Iemand om voor te vechten

De religieuze dimensie zit uiteraard ook in de prachtige natuur, dat voor velen een plek is waar zij God en zichzelf ontmoeten. Maar eerst moet die storm in Edee tot rust komen. Zij dient eerst in het reine te komen met zichzelf en met haar verdriet, wil zij overleven. 

Maar ze wil helemaal niet leven. Toch is er iemand voor wie zij blijft vechten: Emma, haar zus. “Doe jezelf toch niets aan”, had zij gevraagd. “Doe het voor mij.” Edee moet strijden om te overleven in een mooi maar onherbergzaam land, als stadsmens onvoorbereid in de wilde natuur. Net zo goed heeft ze het zwaar in het innerlijke land dat zij met zich meedraagt; als hedendaags mens al even onvoorbereid in het essentiële.

Waarom help je mij?

En dan, in het diepst van haar hel, als alles tegenzit, een verlossende klop op de deur. Een verlosser, die net op het juiste moment binnenstapt om, stap voor stap, die wonderbare ommekeer in Edee waar te maken, die haar opnieuw doet kiezen voor het leven. 

Eenvoud in een film is altijd een tour de force, wil je verveling tegengaan.

“Waarom help je mij?” vraagt zij. “Je kwam op mijn pad”, zegt deze barmhartige Samaritaan eenvoudig. De ervaring van verlossing, bevrijding, redding (van de dood) is intrinsiek verbonden met het religieuze. Later zal Edee ontdekken dat zij ook hém kan helpen, want stilaan groeit een bijzondere vriendschap tussen twee door het leven gekwetste mensen, die uitmondt in een indrukwekkende, emotionele handdruk.

Raken aan het religieuze

Land is een eenvoudige film, met een eenvoudige verhaallijn, waar veel wordt gezegd met weinig woorden, en dankzij de grote acteerprestatie bijzonder echt, zonder enig melodrama: een film waar je dankbaar voor bent, want echte eenvoud heeft steeds met God te maken. Er is heel wat voor nodig om echte eenvoud te bereiken. Eenvoud in een film is altijd een tour de force, wil je verveling tegengaan. Om de kijker geboeid te houden is hier helemaal geen nood aan dramatische speciale effecten, superhelden, schietpartijen en actie op straat of in bed. Daar waar wij in de diepte mens en medemens zijn, daar raken wij het religieuze: tangentieel misschien, anoniem of onbekend, maar het is wel daar te vinden.

Een prachtig moment is wanneer Edee eindelijk de schat die ze heeft meegebracht kan opendoen, een heuse schat die haar ondanks alles angst inboezemt, want ze is niet zeker of ze wel sterk genoeg is om de confrontatie aan te gaan met wat zij in de doos vindt. Dat is verzoening.

Woorden zijn niet nodig

Het mooie is dat de innerlijke verlossings- en verzoeningsweg die zij gaat, van storm over hel naar nieuw leven, van eenzaamheid, rouw en verdriet naar verlangen, afwachting en dankbaarheid, geen woorden nodig heeft. Het wordt zo al duidelijk. De vriendschap die Edee beleeft, wordt mooi uit de doeken gedaan in een lege stoel die staat te wachten in weer en wind en waar zij af en toe, heel bewust, sluiks naar kijkt.

Daar waar wij in de diepte mens en medemens zijn, daar raken wij het religieuze

Minstens tien redenen, zei ik. U vond ze zeker wel terug, maar ik som ze hier nog even voor u op: eenvoud, grens, verlossing, verzoening, ommekeer (bekering), in het reine komen met jezelf, spontaan hulp bieden zoals de barmhartige Samaritaan, dankbaarheid, vriendschap en opnieuw kiezen voor het leven. Ja, dit is precies wat een mens mens maakt. U vindt vast en zeker nog meer raaklijnen met het religieuze.

De film Land draait momenteel in de Nederlandse bioscopen en filmhuizen (nog niet in België). Je kunt de film hier tegen betaling, online bekijken.