webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
Met nieuwe verkiezingen in aantocht maakt de Egyptische jezuïet Samir Khalil Samir de balans op. Een echt democratisch Egypte is nog ver weg, maar het verbod op islamistische groeperingen is een stap in de goede richting.
Onder het regime van de vorig jaar afgezette Egyptische president Muhammad Morsi kreeg de – in Gaza oppermachtige – Palestijnse beweging Hamas in feite de vrije hand in de Sinaï. Dat was een gevolg van de sterke banden tussen Hamas en de Egyptische Moslimbroeders, de partij van president Morsi. Het werd bezegeld met een overeenkomst die min of meer geheim had moeten blijven. Onmiddellijk na de anti-Morsi-revolutie in juni 2013 reageerde Hamas dan ook met represailles: ze voerden aanvallen uit op het Egyptische leger, op christenen en burgers in de Sinaï.
Een religieuze dictatuur is veel erger dan een militaire
Laten we niet vergeten dat het vredesverdrag van 1979 tussen Egypte en Israël geleid heeft tot de moord op de Egyptische president Anwar Sadat. Voor Hamas en voor de Egyptische Moslimbroederschap was Sadat door het ondertekenen van dit verdrag een verrader geworden, maar de Egyptische bevolking heeft hem nooit als zodanig gezien.
Dat Hamas nu buiten de wet is gesteld betekent in feite de keuze voor een politieke weg om de problemen op te lossen. Politiek is de kunst van het mogelijke. Dit is wat Egypte wil in lijn met de idealen van de Arabische Lente: een modernere en meer democratische natie opbouwen. Een aantal stappen is gezet. Hoewel de nieuwe grondwet democratischer is en we bevrijd zijn van een religieus-ideologische dictatuur, zijn we nog niet bevrijd van de militaire dictatuur.
Maar een religieus-ideologische dictatuur is veel erger dan een militaire, want ze dringt binnen in het denken van de bevolking en verlamt iedere vorm van ontwikkeling. Ze is ook strijdig met enkele democratische beginselen, zoals gelijkheid van alle burgers, van vrouwen en mannen, van de verschillende godsdiensten. Natuurlijk bestaat er in Egypte ook nog de dictatuur van de rijken, die een onrechtmatige invloed uitoefenen op de politiek en de maatschappij, maar dat zien we ook elders in de wereld.
We zetten stappen om Egypte weer op te bouwen. Ongelukkigerwijze is Hamas nog steeds oppermachtig in de Sinaï. Dit heeft geleid tot het besluit de organisatie onwettig te verklaren. Hetzelfde is overigens gebeurd met de Moslimbroederschap.
Internationale problemen moeten worden opgelost met behulp van diplomatieke acties, nationale problemen moeten worden opgelost door een groeiende democratisering. Het zal nog vele jaren kosten vóór Egypte volledig democratisch zal zijn. Om dit te realiseren moeten we het niveau van opleiding en scholing verhogen. Laten we niet vergeten, dat 40 % van de bevolking niet kan lezen en schrijven. Degenen die het wel kunnen hebben hulp nodig om te leren kritisch te lezen en verschillende standpunten te vergelijken.
Dit veronderstelt een levensstandaard die ons in staat stelt met grotere zaken bezig te zijn dan met simpelweg overleven en bestrijden van de honger. Dit was het ideaal van de Arabische Lente: eerst brood, dan gelijkheid, vrijheid en de maatschappelijke idealen die daaruit voortvloeien.
Deze analyse verscheen in uitgebreider vorm oorspronkelijk op AsiaNews.it. Vertaling en bewerking: Jan Peters SJ.
Samir Khalil Samir SJ is een Egyptische jezuïet. Momenteel is hij hoogleraar theologie en islamologie aan de katholieke universiteit in Beirut. Hij heeft korte tijd in Nederland gestudeerd.