Bergtoppen en torenspitsen worden vaak bekroond met een kruis. Een teken van hoogmoed? Eerder het omgekeerde.

Een kleine foto in het Brabants Dagblad: een enorme hijskraan met bungelend aan de haak een vierkante kooi. Daarin staat de jonge pastoor, in toog en superplie en met een zwarte bonnet op zijn hoofd. In de hand de wijwaterkwast. Recht vóór hem zie je het kruis boven op de net gerestaureerde kerktoren. Hij zegent het kruis. Trots dat de restauratie van de kerk hiermee tot een goed einde is gekomen? Het kruis als de kroon op het werk?

Hoogmoedig

In de Oostenrijkse Alpen sta ik op een ruim drieduizend meter hoge bergtop. Rondom, naar alle kanten zover je kunt zien, besneeuwde bergtoppen. “Alle koninkrijken van de wereld aan je voeten…” Je zou er hoogmoedig van worden, was het niet dat deze top prima bereikbaar is gemaakt voor de vele toeristen. Op het allerhoogste punt, vlak voor me, staat een enorm kruis, een zogeheten Gipfelkreuz. Rondom klikken de fotocamera’s: toeristen uit de hele wereld, met het kruis als achtergrond.

Laat de pastoor dit kruis rustig zegenen als symbool van menselijke kwetsbaarheid en bescheidenheid

Ik kijk weg naar de top van een volgende berg. Ook daar zie ik een kruis. Niet zo toegankelijk gemaakt. Eén keer per jaar klimt de al niet meer zo jonge pastoor van het dorp beneden samen met wat parochianen een ochtendlang naar de top. Daar onder het kruis wordt de Gipfelmesse, de mis op de top van de berg, opgedragen. Deze mis is de trotse bekroning van de forse klim, maar tegelijkertijd een uitdrukking van het besef dat er meer is tussen hemel en aarde dan onze menselijke prestaties, dat al ons kunnen beperkt is.

Kwetsbaarheid

Veel hoge toppen worden bekroond door een kruis: symbool van trots, dat ook deze top ooit door mensen is bedwongen, maar toch met een diepere ondertoon. Een kruis is symbool van de kwetsbaarheid van ons menselijk bestaan en tegelijk een teken van hoop op een nieuwe wereld. Het kruis op de top van de berg: gepaste trots, verzacht door ons besef van menselijke kwetsbaarheid en bescheidenheid tegenover wat ons te boven gaat.

Toen de Amerikaanse astronauten de oppervlakte van de maan bereikten, plantten ze daar Amerikaanse vlaggen: trots op het inderdaad enorme behaalde succes, maar ook een symbool van nationalistische hoogmoed. Op het vasteland van de noordpool, onder het ijs ‘wappert’ de Russische vlag, een bewijs tevens van een geclaimd eigendomsrecht op dit stukje ongenaakbare wereld. Dan toch liever het kruis, zonder pretentie getuigend van menselijke bescheidenheid.

Vingerwijzing

In veel Brabantse dorpen is de torenspits nog steeds het hoogste punt, bekroond met een kruis. Teken van menselijke trots is die torenspits al lang niet meer. Laat de pastoor dit kruis rustig zegenen als symbool van menselijke kwetsbaarheid en bescheidenheid, hoog boven ons uit als een vingerwijzing in ons leven van alledag.