Hoe gaat een religieuze orde om met meldingen van misbruik? Een beschrijving van de pijnlijke, maar nodige helingsprocessen die misbruikslachtoffers met de jezuïeten doormaakten.

Telkens opnieuw duiken in de media berichten op over seksueel misbruik in de katholieke kerk. Het aanwijzen van schuldigen lijkt daarbij primair van belang; dat er na de eerste bekendmaking een heel traject volgt lijkt voor de media minder interessant, laat staan de uitkomst van het traject.

Het blijft moeilijk om tot een behandeling te komen die tevreden stelt.

Achter elke melding gaat leed schuil, vooral van slachtoffers die opnieuw alles moeten doormaken wat zij eerder beleefden. Het moet uitgesproken worden, het wordt gewogen en beoordeeld. Er zijn ‘trajecten’ uitgezet om officieel en openbaar af te handelen wat er gevraagd wordt aan genoegdoening en tegemoetkoming in de geleden schade. Het blijft moeilijk om tot een behandeling te komen die tevreden stelt.

Bemiddeling

Wat omvat zo’n traject? Een slachtoffer moet in staat zijn om hardop te zeggen wat er gebeurd is. Wat moet er niet in iemand gebeuren eer het zover is? Er moet hardop gezegd gaan worden wat lang verhuld bleef, al was het alleen al door de pijn. Feiten van lang geleden vragen verwerking van slachtoffers, maar ook van hen die bij de gebeurtenissen betrokken blijken zonder zich dat voordien bewust geweest te zijn. Als de dader een lid is van een religieuze orde en al overleden, wordt ineens een hele ordesgemeenschap aansprakelijk en verantwoordelijk.

Zo pijnlijk als zij zijn, de sessies kunnen door betrokkenen als helend ervaren worden

In het gunstige geval komt men tot mediation, professionele bemiddeling. Een seksuoloog is nodig, een expert in letselschade en iemand die de gang van zaken zorgvuldig vastlegt. Met de betreffende personen worden gesprekken gevoerd zodanig dat de slachtoffers de zeer pijnlijke herinneringen aan het misbruik in een veilige omgeving ter sprake kunnen brengen. Wie daarbij betrokken raakt als vertegenwoordiger van de dader zal schaamte en spijt voelen over de afschuwelijke handelingen die openbaar worden.

Onuitwisbaar

Zo pijnlijk als zij zijn, deze sessies kunnen door betrokkenen als helend ervaren worden. Slachtoffers kunnen in vrijheid spreken, betrokkenen zien de werkelijkheid van wat daders hebben aangericht. Hoewel het gebeurde niet ongedaan gemaakt kan worden, overheerst bij slachtoffers het positieve gevoel eindelijk gehoord en erkend te worden. Het wordt mogelijk om in samenspraak ideeën te ontwikkelen met betrekking tot preventie en bewustwording.

Wat blijft is de diepe innerlijke pijn om wat onschuldigen werd aangedaan en onuitwisbaar is. Het zijn er velen, mannen en vrouwen, die met diepe wonden leven die niet dan met moeite verzorgd kunnen en moeten worden. Het is een groot goed als dit ter sprake kan komen in een omgeving waar liefde weer in vrijheid kan gaan spreken.