Hoe gelukkig is het lichaam nog als het gebreken gaat vertonen? Senioren reflecteren op het thema van de Maand van de Spiritualiteit.

Bejaardenmiddag in de parochie. Zo’n dertig à veertig zijn er gekomen; de meesten door anderen gebracht. Veelal trouwe kerkgangers. Sommigen doen nog wat vrijwilligerswerk. In deze maand van spiritualiteit hebben ze gevraagd om ‘een stukje bezinning’.

Bewuster

Als alle rollators geparkeerd staan, rolstoelen hun plekje hebben gevonden, vraagt de pastor: “Weet u welk thema dit jaar is gegeven aan de Maand van de Spiritualiteit?” Een bejaarde religieuze weet het: “Gelukkig lichaam.” “Wat zegt ze?” Gehoorapparaten piepen. “Kun jíj haar verstaan?” De microfoon wordt aangepast. “Gelukkig lichaam!? Wat schieten we daar mee op?”

“De schoonheid is er bij ons intussen wel af…”

Men wordt uitgenodigd het thema het voordeel van de twijfel te geven: “Kunt u het in verband brengen met spiritualiteit?” Het blijken vooral vrouwen te zijn die vertellen dat ze in hun leven hebben geleerd naar hun lichaam te luisteren; ‘nee’ hebben leren zeggen tegen wat ze niet wilden of konden. En dat hun dat goed heeft gedaan. Mannen die met roken zijn gestopt en zich sindsdien veel prettiger voelen plus een stuk aangenamer waren geworden voor hun omgeving. Hoe tegenwoordig bewuster wordt gegeten. Dat je dankbaar bent, wanneer je nog iets kunt doen voor een ander: ziekenbezoek, telefoontje, de een of ander zelfs een sms’je.

Volmaakte vormen

Maar de meesten associëren ‘gelukkig lichaam’ toch met de kleinkinderen die een veel zorgelozer leven lijken te hebben dan ‘wij in onze jeugd’. Hoewel ook die kleinkinderen het soms niet makkelijk hebben. Of ze denken aan de reclames voor fitnessapparaten op de televisie, waar de mannen een sixpack van krijgen en de vrouwen strakke billen. Of de sporthelden van wie je door de sportkleding heen de volmaakte vormen en rondingen kunt bewonderen.

“Ik kijk graag naar de godenzonen van het voetbal”, aldus de oud-midvoor van de plaatselijke katholieke voetbalclub van een halve eeuw geleden. Hij kijkt over zijn brilletje heen de zaal eens door. “Maar die schoonheid is er bij ons intussen wel af.” Een bejaarde dame in een rolstoel merkt op dat ze haar hele leven lichamelijk gehandicapt is geweest, en nooit heeft gekund, waar de anderen in de zaal blijkbaar nog mooie herinneringen aan hebben…

Tempel

“Zijn er Bijbelteksten die duiden op een gelukkig lichaam?” “Het scheppingsverhaal”, klinkt het onmiddellijk. De beide scheppingsverhalen worden hardop voorgelezen. De religieuze weet te vertellen dat in Psalm 139 te lezen staat:

God, u hebt mij samengevlochten in de schoot van mijn moeder. Dank voor het ontzagwekkend wonder dat ik ben, uw kunstwerk ben ik.

Er valt een eerbiedige stilte. Sommigen zie je tersluiks een blik langs hun lichaam werpen. Een meneer vertelt over de huwelijksvoorbereiding bij de pastoor, lang geleden: “Hij had het er steeds over dat wij een tempel zijn van de Heilige Geest. Maar of dat in de Bijbel staat…?” Van verschillende kanten wordt bevestigd dat Paulus het schrijft in één van zijn brieven. De teksten worden opgezocht en voorgelezen (1 Korintiërs 3:16-17; 6:19).

De Griekse god Apollo (links) en Christus als Goede Herder (rechts). Foto’s: Wikimedia Commons.

Ongegeneerd

Ter inleiding op Jezus kijken we naar plaatjes van Griekse goden uit de oudheid. Hun goddelijkheid kun je aflezen aan hun prachtige lijven, ongegeneerd en erotisch vormgegeven. “Weet u hoe de eerste afbeeldingen van Jezus eruit zien?” Als jongeman. Hij lijkt als twee druppels water op een Griekse god. En toch… de nadruk ligt niet op de schoonheid van zijn lichaam, maar hij wordt uitgebeeld als een jeugdige herder die een schaap op de schouders draagt.

Afbeeldingen passeren de revue, waaruit blijkt hoe het menselijke van Jezus steeds meer naar voren komt. Hoe hij het lot van de mensen heeft gedeeld. Tenslotte horen we hoe Christus aan het kruis de meest afgebeelde figuur is ter wereld. Geen sprake meer van gelukkig lichaam. “Maar wel”, zo merkt een stille mevrouw op, “van een gelukkig… nee liefdevol hart in een pijnlijk lichaam.” Dat wordt herkend. Bij het weggaan zegt iemand: “Ik ga thuis deze middag voortzetten door een poosje naar mijn kruisbeeldje te kijken.”

Meer informatie over de Maand van de Spiritualiteit: www.maandvandespiritualiteit.nl.