Leo De Weerdt ziet dat Anatomie d’une chute de terechte winnaar is van een Gouden Palm in Cannes. Een geraffineerde film die de vraag naar schuld en verantwoordelijkheid verkent.

Anatomie d’une chute is de verfilming van een rechtszaak en de winnaar van de Gouden Palm, in de categorie ‘beste film’ op het festival van Cannes 2023. Maar het gaat om méér dan de zoveelste rechtbankfilm met feiten, onderzoek en proces. Regisseur Justine Triet vertelt het verhaal van Sandra en Samuel, een koppel in crisis, en hun elfjarige slechtziende zoon Daniël. 

Buiten de lijntjes van het normatieve relatiepatroon

Sandra is een zelfbewuste op het randje van dominante vrouw en een succesvolle auteur. Voor de gemeenschap valt ze net niet in het stereotype van de slechte huismoeder die te carrièregericht is. Samuel, haar echtgenoot, zorgt plichtbewust voor hun visueel mindervalide zoon. Professioneel worstelt hij met een burn-out. Hij is eerder een kwetsbare man. Als koppel kleuren ze beiden buiten de lijntjes van het normatieve relatiepatroon die de samenleving voorhoudt. 

Ze is net iets te vrij, te talentvol en te koud om niet schuldig te zijn

Ze wonen in een chalet, die ze nog volop aan het verbouwen zijn, midden in de Franse Alpen, in de buurt van Grenoble. Wanneer Samuel dood wordt aangetroffen, nadat hij van de tweede verdieping is gevallen, wordt een onderzoek geopend. Gaat het om een ongeluk, zelfmoord of moord? Al vrij vlug wordt zijn echtgenote verdacht en in beschuldiging gesteld.

Hoe de omgeving Sandra ziet

Tussen de vier muren van de rechtbank volgen we het proces van een vrouw die krachtens de normen van haar omgeving net iets te vrij, te talentvol en te koud is om niet schuldig te zijn. Tijdens de hoorzittingen wordt haar leven als een puzzel opnieuw samengesteld. We krijgen via de elementen die het rechterlijk onderzoek aanbrengt, maar eveneens via de getuigenissen en de pleidooien van de advocaten, een beeld van hoe haar omgeving naar haar kijkt. Een gebeuren waar zij uiteindelijk geen vat op heeft en dat de regisseur scherp en kritisch analyseert. 

Door een terugblik in het verleden krijgen we tevens een beter zicht op de teloorgang van Sandra’s huwelijksrelatie. Het dubbele gevecht dat ze voert, achter de gesloten deuren van de rechtbank en binnen de huiselijke sfeer van het gezin, geeft een verrassend spiegeleffect. Als echtgenote en moeder neemt ze namelijk een eigenzinnige positie in en dat zal haar worden aangerekend door een moraliserende gemeenschap. 

Anatomie d’une chute, een gelaagde film

Naarmate het verhaal vordert, wordt de focus meer gericht naar de jonge Daniël, de enige zoon uit haar huwelijk. Hij zou gezien kunnen worden als het hoofdpersonage, zozeer zal zijn getuigenis de rechtszaak bepalen. Tegenover een rechtssysteem dat de meest pijnlijke details van de intieme relatie van zijn ouders openbaar maakt, wordt hij uit zijn kinderjaren gerukt en maakt hij een welbewuste keuze.

Anatomie d’une chute is een ‘spraakzame’ film maar dan wel één die niet vervalt in koetjes en kalfjes. De dialogen werpen licht op de complexiteit van het verhaal en op de psychologie van de hoofdpersonages. Kortom een gelaagde film en een genuanceerd rechtbankdrama met een subtielere boodschap dan enkel de vraag of Sandra haar echtgenoot heeft vermoord. Iemand kan namelijk ook verantwoordelijk zijn zonder schuldig te zijn, of men kan ook schuldig zijn zonder verantwoordelijk te zijn. Aan de kijker om dit, zonder te vlug het gebeuren door de morele lens te bekijken, te overwegen.

Twee belangrijke citaten uit de film:

– “Ik ben onschuldig, dat weet je toch?” (Sandra, de beschuldigde)
– “Daar gaat het niet om” (Vincent, advocaat van de verdediging)

– “Ik heb mijn zaak gewonnen, maar tot welke prijs? (Sandra)