William Critchley-Menor sj herdenkt de dood van een oude wijze katholieke indiaan Black Elk, ofwel Zwarte Eland. Een ding blijft de auteur bijzonder bij aan de spiritualiteit van Black Elk: hij geloofde dat God heel oud is. 

Black Elk was een oudste en medicijnman van de Oglala Sioux indianen en overleed in 1950. In een van zijn gebeden, uitgesproken op de hoogste top van He Sapa, de Zwarte Heuvels, zegt hij over God: “U bent ouder dan alle behoefte. Ouder dan alle pijn en gebeden.” Zijn woorden komen van een man die diepgaande veranderingen meemaakte en een behoorlijke portie pijn en tekorten te verduren kreeg. Black Elk was een mysticus, en zoals vele mystici, was hij in staat om met beide voeten op de grond te staan, geworteld in zijn materiële realiteit en tegelijkertijd de spirituele staat en een perspectief van eeuwigheid te omarmen. Dat is een evenwicht dat moeilijk te bereiken is.

In het midden is een Groot Heilig Mysterie dat naar ons allemaal omkijkt

In de materiële context van zijn wereld, zag Black Elk de verwoesting van zijn volk. Hij zag het bloedbad dat bij Wounded Knee (Gewonde Knie, waar eind 19e eeuw bijna 300 Lakota indianen omkwamen red.) werd aangericht en de pogingen van de Noord-Amerikaanse overheid om hun manier van leven bijna compleet uit te roeien. Toch zag Black Elk deze gebeurtenissen door de lens van het visioen dat hij had als kleine jongen. Hij wist dat in het midden van alle dingen, zelfs temidden van verschrikkelijke pijn, een Groot Heilig Mysterie is, Wakan Tankan, dat naar ons allemaal omkijkt.

Dit begrip hielp hem om in de realiteit te leven. Hij kon zijn volk helpen zich aan te passen aan een nieuwe wereld in plaats van weg te kwijnen in verslagenheid. Hij was iemand met diepe hoop, wat zonder twijfel kwam van de wijsheid die hij ontving als man van intens gebed.

Tijd nemen om te bidden

Black Elk stond bekend als medicijnman, een pejutawichasa, en ook als een heilig man, een wichasawakan. Maar wat misschien nog belangrijker is, is dat hij ook werd gezien als een wochekiye whichasa, een man van gebed. Hij was iemand die veel tijd nam om te bidden, eerst volledig toegewijd aan de heilige rituelen van de Lakota en later ook aan de heilige rituelen van het katholicisme, zodat hij dichtbij Wakan Tanka stond. Na zijn bekering tot het katholicisme, bleef hij aan beide tradities toegewijd, en beoefende en deelde hij die met zijn volk.

Hij reisde lange afstanden om te bidden met wie daarom vroeg

Hij werkte nauw samen met de jezuïeten en werd een invloedrijke catecheet. Hij reisde lange afstanden van het Pine Ridge reservaat om te bidden met iedereen zodra hij hoorde dat iemand erom vroeg. Zelfs als hij zich op zijn paard dwars door de South Dakota stormen heen moest werken.

God kijk naar ons om

Dat God ouder is dan alle behoeften en ouder dan alle pijn en gebeden, kan bijna ontmoedigend zijn. God heeft alles al gehoord en gezien. Doet ook maar iets van onze problemen of pijnen er echt toe in het grote schema van alle dingen? Ja. Black Elk wist dat Gods grootheid, zijn ‘oudheid’, onze eigenaardigheden kon omvatten en er belangstelling voor had. In hetzelfde gebed vraagt hij God om “om te kijken naar onze kinderen die hun kinderen in hun armen dragen. Dat zij de wind mogen aankijken en de goede weg mogen lopen naar de dag van stilte.”

Ook al mag God ouder zijn dan alle behoefte, hij is nog steeds in staat om aandachtig naar Zijn kinderen om te zien, die op hun beurt zorgdragen voor de behoeften van hun eigen kinderen. Als je de omstandigheden van Black Elk beseft, moet het een enorme taak zijn geweest om te zorgen voor hun kinderen en ze te eten te geven temidden van zulke economische en culturele onderdrukking. Deze benarde situatie werd niet ontkend, zelfs niet door Wakan Tanka, de grote heiligheid die ouder is dan alle dingen.

We zijn natuurlijke bidders

We kunnen Black Elks voorspraak aanroepen omdat hij, zoals alle heiligen, zowel intiem bekend was met de worstelingen als met de schoonheid van ons menselijk leven, en de grote mysterieuze aandacht van God voor ons. In ons leven worden we allemaal dagelijks geconfronteerd met behoeften, pijn en met gebed. Zelfs als we er niet bewust van zijn, bidden we, hoe zouden we anders kunnen? We zijn wezens met behoeften; het zit in onze aard om te bidden, om iets nodig te hebben.

Zijn katholicisme werd verrijkt door de geestelijke rijkdom van de Lakota spiritualiteit

Black Elk had het inzicht en de nederigheid om twee religies te dragen. Zijn katholicisme werd verrijkt door de geestelijke rijkdom van de Lakota spiritualiteit die hij had ontvangen en waarin hij was gevormd. Zijn begrip van God als ‘ouder dan alle behoeften’, weerspiegelt de eeuwenoude wijsheid van zijn volk.

Het gebed

Hier is het hele gebed van Black Elk dat komt uit het boek Black Elk spreekt, geschreven door John G. Neihardt:

Grootvader, De Grote Heilige
U bent er altijd geweest en voor U was er niets.
Er is niemand om tot te bidden behalve U.
De sterrennaties van het hele universum behoren U toe.
En van U is al het gras op aarde.
Dag in en dag uit bent U het leven van alle dingen.
U bent ouder dan elke behoefte,
ouder dan alle pijn en gebeden.
Grootvader, overal op aarde lijken de gezichten van de levenden op elkaar.
In tederheid zijn ze opgekomen uit de grond.
Kijk om naar Uw kinderen met kinderen in hun armen,
Dat ze de wind mogen aankijken
En de goede weg mogen bewandelen naar de dag van stilte.
Leer me om op de zachte aarde te lopen,
Een verwant aan alles dat leeft.
Maak mijn hart zoeter en vul me met licht,
Geef me de kracht om te begrijpen en de ogen om te zien.
Help me, want zonder U ben ik niets.

En in het Engels

Grandfather, Great Sacred One,
You have been always and before You nothing has been.
There is nothing to pray to but You.
The star nations all over the universe are Yours,
And Yours are the grasses of the earth.
Day in and day out You are the life of things.
You are older than all need,
Older than all pain and prayer.
Grandfather, all over the world the faces of the living ones are alike.
In tenderness they have come up out of the ground.
Look upon Your children with children in their arms,
That they may face the winds,
And walk the good road to the day of quiet.
Teach me to walk the soft earth,
A relative to all that live.
Sweeten my heart and fill me with light,
And give me the strength to understand and the eyes to see.
Help me, for without You I am nothing.

Eerder gepubliceerd op America Magazine, door William Critchley-Menor, S.J.
Vertaald door Gerrit Post

Beeld: Marquette University Archives, Bureau of Catholic Indian Mission Records, ID 01287/Ben Hunt