“Op naar een nieuw Syrië”. Daaraan hoopte pater Frans van der Lugt een bijdrage te leveren door de meerdaagse  voettochten die hij rond Homs organiseerde voordat hij in 2014 werd vermoord in Syrië. Komt dat ideaal nu dichterbij nu Assad is verdwenen?

Jongeren uit alle religieuze gemeenschappen, maatschappelijke klassen en sociale verbanden namen samen aan de voettochten deel: uitputtende wandelingen overdag, gesprekken en vieringen in de avond. Een toonbeeld van het Nieuwe Syrië, waar Frans in bleef geloven.

Met hetzelfde ideaal hebben jonge Syriërs hier in Europa nu al tien jaar lang uitputtende voettochten georganiseerd met sterke sociale banden

Met hetzelfde ideaal hebben jonge Syriërs hier in Europa nu al tien jaar lang dat voorbeeld van Frans gevolgd, uitputtende voettochten georganiseerd met sterke sociale banden. Eenheid onder  Syriërs, samen ook met Europese jongeren. De droom levend houden.

Blijven samenwerken

Is de realisering van dit nieuwe Syrië de afgelopen dagen dichterbij gekomen? Was de dictatuur van de familie Assad de enige belemmering daarvoor? Frans weigerde in 2011, toen er ook een opstand tegen de macht van Bashar al-Assad plaatsvond, partij te kiezen. Ook onder de lokale gezagsdragers van de partij vond hij collaboratieve en sympathieke mensen; behoorlijk negatief was hij over de opstandelingen (toen), groepjes mensen met ook tegengestelde belangen. Van hen verwachtte hij ook niet de gedroomde toekomst; hij mikte op de jonge generatie die het voortouw zou moeten nemen.

Dit was in 2011.

Is nu het nieuwe Syrië dichterbij gekomen?

Machtsvacuüm

De verwijdering van een dictator levert niet steeds een  gedroomde toekomst op. Het Nabije Oosten heeft ons de risico’s getoond.  De verwijdering van Muammer al-Qaddafi in  Libië leverde een verdeeld land op, met twee regeringen in strijd met elkaar. De verwijdering van Saddam Husayn in Irak had tot resultaat de opkomst van  IS, dat krachtens zijn oorspronkelijke naam ISIS (Islamitische Staat in Irak en Syrië)  tot doel had een islamitisch kalifaat te stichten dat ook Syrië zou omvatten. En hoewel verzwakt, zijn de aanhangers van dat ideaal nog steeds actief in het oosten van Syrië.

Het verdwijnen van een dictator schept een machtsvacuüm, dat een prikkel is voor verschillende opstandige groepen om zelf hun macht te vergroten.

En niet alleen interne groeperingen. Ook Israël, dat nu kennelijk de weg vrij ziet, Syrië binnenvalt, en havens en vliegvelden kapot bombardeert. De arrogantie van de (militaire) macht. Zonder rekening te houden met het internationaal recht of de territoriale onschendbaarheid van een buurland. Dit was het ook wat Poetin in Oekraïne begon. Wanneer zal  Israël beseffen, dat de toekomst van een land enkel gegarandeerd kan worden door een open en gelijkwaardige samenwerking met de buurlanden? Een vraag die ook Poetin zich zou kunnen stellen.

En de Syrische christenen?

Voor of tegen Assad?

In 2011 waren de christenen in Syrië verdeeld over de steun aan de opstand of het bewind van Bashar al-Assad. Kerkelijke leiders kozen voorzichtig voor het bestaande bewind, uit vrees dat het alternatief negatiever zou uitvallen voor de positie van de christenen. Bashar, die zelf tot een Alevitische minderheid behoort, had de neiging andere minderheden aan zich te binden, hun bescherming te bieden, tegen de Soennitische islamitische meerderheid in Syrië. Vooral jongeren kozen daarentegen voor het verzet. Een verdeeldheid die ook binnen de Sociëteit van de jezuïeten te vinden was.

Hopelijk wel, inshallah, als God het wil

En nu? Christenen aarzelen, de woorden van de opstandelingen spreken over een Syrië dat ook Frans voor ogen had, met een volwaardige positie voor alle minderheden. Maar de zorg blijft vooralsnog bestaan, want de achtergrond van deze groep is toch de meer activistische islam.  En bovendien, wat is er te verwachten van andere groepen, die nu de kust vrij zien? IS wellicht?

Of staan we misschien toch aan de vooravond van het nieuwe Syrië, de droom van Frans van der Lugt? Zoals ook Syrische jongeren hier in Europa, aarzel ik voorlopig, al zeg ik met hen: “hopelijk wel, inshallah, als God het wil”.

Nieuwsgierig naar wie Frans van der Lugt was? Bekijk onderstaand portret.