Van de ‘queer kruisweg’ die onlangs verscheen, is de titel misschien het zwakste punt. Wie het boekje ziet, zal al snel denken: “Queer? Dat ben ik niet, dat is niet voor mij bedoeld”. En dat is jammer.

Ondergetekende is de vertaler van de kruisweg, die in de mooie uitgave van Otheo een echte pocket is geworden: het past in elke zak of tas. Ik ontmoette de auteur, Luigi Testa, toen ik in Rome werkte voor de zaken van de heiligen. Hij was en is een vrome jongeman, die zich toen inzette voor de zaak van Pius XII en verwikkeld was in een moeizame relatie met een meisje. Ik herinner me niet meer wanneer hij me vertelde dat hij eigenlijk op jongens viel; aan onze vriendschap heeft het geen afbreuk gedaan.

In het voetspoor van de lijdende Jezus

Vorig jaar stuurde hij me zijn kruisweg, ingeleid door een Italiaanse bisschop. De Engelse editie die al snel daarop volgde werd ingeleid door Timothy Radcliffe, wiens tekst vervolgens verscheen in L’Avvenire, de krant van de Italiaanse bisschoppenconferentie. Dus toen ik in een Vlaamse sacristie een redacteur van Otheo ontmoette die me vertelde dat ze zochten naar nieuwe titels, stelde ik Luigi’s kruisweg voor, met het aanbod om de tekst gratis te vertalen. Een vriendendienst.

Ik zag er een beetje tegen op: een queer kruisweg, dat is toch niet voor mij?

Toen Luigi me zijn kruisweg stuurde, had ik die cursief gelezen, zoals ik veel cursief lees. Pas toen ik aan de vertaling begon, ging ik echt met Luigi op weg in het voetspoor van de lijdende Jezus. Ik zag er een beetje tegen op: een queer kruisweg, dat is toch niet voor mij?

Bekeringen

Wat me in eerste instantie trof, bij het cursieve lezen en bij het vertalen, was hoe zintuigelijk Luigi’s kruisweg is. In Rome heb ik nooit eraan kunnen wennen dat mannen elkaar zoenen zoals Nederlandse mannen dat met vrouwen doen. Wat doe je dan met een kruisweg waarin de ik-persoon, de volgeling van Jezus, liefdevol kijkt, streelt, ruikt en kust? Dat was mijn eerste bekering: het inzicht dat de liefde tot God sinds de menswording wel zintuigelijk beleefd móet worden. Niet alleen het Woord is aanbiddelijk, ook het Lichaam… en het Bloed, aan het kruis vergoten.

De schreeuw van mensen die je dood willen hebben is genoeg om je te doden

Mijn tweede bekering was een inzicht dat ik pas kreeg toen ik mijn vertaling in druk herlas. Naast het positieve dubbelgebod van de liefde staat het negatieve verbod om te oordelen en te veroordelen. Beide zijn aan elkaar gelijk. “Het zullen niet de spijkers zijn, niet de keren dat je valt, niet de verstikking aan het kruis, niet de steek door je hart op het einde”, zo begint de eerste statie. “Hier sterf je al. De schreeuw van mensen die je dood willen hebben is genoeg om je te doden. De veroordeling door mensen die je persoonlijk hebt gekend…”

Voor alle veroordeelden

De ‘queer kruisweg’ kan gelezen en gebeden worden door iedereen die weet wat het is om geoordeeld en veroordeeld te worden: de queer, maar ook de gehandicapte, de migrant of het kind dat gepest wordt op school. Mag ik daar de priester-met-boordje aan toevoegen, die op straat nagekeken wordt? Die “pedofiel” krijgt toegesnauwd? Voor Luigi, voor mij en al die anderen ligt de bevrijding in de liefde van Jezus, voor ons gekruisigd en gestorven.

Er is niets om je voor te schamen. De Kerk is een moeder; het klerikalisme maakt haar een stiefmoeder

Op 21 augustus 2024 mocht Luigi zijn boekje aanbieden aan paus Franciscus. “Dank u voor alles wat u doet voor homoseksuele mensen in de Kerk”, zei hij tegen de paus. “We hebben het zo nodig te voelen dat de Kerk bondgenoot is van ons geluk.” Franciscus luisterde aandachtig en keek hem bemoedigend en teder aan: “Er is niets om je voor te schamen. De Kerk is een moeder; het klerikalisme maakt haar een stiefmoeder”. Lees en overweeg bij die woorden eens de vierde statie, ‘Jezus ontmoet zijn bedroefde moeder’, waarin zelfs de ouders die hun queer kind verstoten niet veroordeeld worden.

Luigi Testa, Mijn queer kruisweg, Antwerpen: Otheo Books, 2025, 54 pp., € 15,00.