Wie ziek is, is gebaat bij nabijheid en aandacht. Een arts voelt zich aangesproken door het verhaal van de genezing van Simon Petrus’ schoonmoeder.

Hij verliet de synagoge en ging het huis van Simon binnen. Omdat de schoonmoeder van Simon hoge koorts had, riepen ze voor haar zijn hulp in. Hij kwam aan het hoofdeinde van haar bed staan en gaf een streng bevel aan de koorts. Zij werd er van bevrijd en ogenblikkelijk stond zij op en bediende hen.
(Lucas 4: 38-39)

“Was het maar zo gemakkelijk”, verzuchtte eens een medisch student, die deze tekst las. “Er zijn zoveel oorzaken voor koorts. Wij moeten eerst de diagnose vinden, dan een behandeling instellen, en dan nog maar afwachten of het werkt. Wat een bijzondere dokter moet Jezus geweest zijn…”

Veel later, inmiddels allang afgestudeerd als internist, kwam ik hem weer tegen. “Weet je nog?”, zei hij. “Ik denk dat ik het inmiddels begrijp. Het hoofdeinde hè…”

Ongerust

Schoonmoeders zijn geen familie. Is het voor een moeder soms al moeilijk haar kinderen in te voelen, voor de schoonmoeder geldt dat des te meer. Ik verplaats me in de schoonmoeder van Petrus. Haar schoonzoon, een rechtgeaarde jood en stoere visser, ruwe bolster, blanke pit, trekt steeds meer naar de nieuwe profeet. Hij komt thuis met onwaarschijnlijke verhalen. Schoonmoeder is een beetje ongerust. Zij begrijpt haar schoonzoon niet meer. Er doen veel verhalen de ronde over Jezus. Dat hij het opneemt voor de armen, de zieken, de randfiguren uit de maatschappij. Degenen van wie de rechtgeaarde jood weet dat ze hun ellende aan zichzelf te danken hebben. Ze hebben de Wet overtreden. Hun ellende is de straf van God.

Het hoofdeinde is de plaats waar de dokter het dichtst bij de patiënt is

En dan vertelt Petrus dat hij zal stoppen met zijn oude leven, en de nieuwe profeet gaat volgen. Zijn leven zal nooit meer zijn als tevoren. Schoonmoeder ziet haar schoonzoon van de ‘rechte leer’ afwijken. En nu ook nog zijn vrouw en zijn gezin in de steek laten. Angst, verwarring, onzekerheid, boosheid, het is er allemaal.

Verstoord evenwicht

Koorts is een fysiologische respons op een verstoord evenwicht in het lichaam. Door veel verschillende oorzaken. En het evenwicht bij schoonmoeder is zeker verstoord. In Bijbelse taal: de diabolos (Grieks voor ‘in de war schopper’, of: kwade geest, of: duivel) is over haar gekomen.

Of misschien komt de verwarring niet eens van buiten, maar van binnenuit. Misschien zit zij met zichzelf in de knoop, verstrikt in regels en gewoonten, haar karakter, haar relaties… Zij is ziek en ligt op bed.

Onrein

Dan komt Jezus binnen. In eerste instantie vermoed ik dat de koorts nog verder stijgt! Hij gaat aan het hoofdeinde van het bed staan. Het hoofdeinde! Als rechtgeaarde jood zal zij dit niet begrijpen. Een zieke benaderen moet je niet doen, hij/zij is immers onrein. Je zou wel eens zelf besmet kunnen worden.

Aandacht werkt helend – jammer dat er zo vaak geen tijd voor is

Het hoofdeinde is de plek van nabijheid, van aandacht. Het is de plaats waar de dokter het dichtst bij de patiënt is. Ik voel me hier aangesproken door dokter Lucas. Weet ik hoe het voelt als ik ziek ben, geveld door kwetsuren, angsten, onzekerheden? Liggend, zwak en kwetsbaar? Hoe het dan voelt als er iemand aan het hoofdeinde van mijn bed komt staan? En sta ik zelf wel aan het hoofdeinde? Nog altijd wordt in ziekenhuizen visite gelopen langs het voeteneinde van het bed. Niet om reden van onreinheid, maar omwille van de tijd. Zeker als je ziek bent heb je aandacht nodig. Het werkt vaak helend en draagt bij aan de genezing. Jammer dat er zo vaak geen tijd voor is.

Paaservaring

Terug naar schoonmoeder. Zij krijgt de aandacht en de zorg, zomaar gratis. En het is weldadig. Zij knapt er van op. Jezus’ stem, zijn aanwezigheid, zijn liefde en barmhartigheid zijn sterker dan haar angsten. Er is toekomst voor haar. De ontmoeting met Jezus maakt een ander mens van haar, een nieuw mens.

Zij staat onmiddellijk op. Een Paaservaring. Zoals sommige ontmoetingen mij ook kunnen doen opstaan…