Wat zegt het anno nu nog dat een school ‘R.K.’ heet te zijn? In een drieluik staat Dries van den Akker SJ, zelf oud-docent, stil bij de uitdagingen van het katholieke onderwijs. Deel 3: een bespreking van de lesmethode ‘Mijn school is katholiek’.

Eind januari van dit jaar kwam er een boek uit met de prikkelende titel Mijn school is katholiek. Geschreven door Martha Hoffenkamp, docent aan het Laurenscollege te Rotterdam. Deze school staat erom bekend dat ze ernst maakt met de katholieke identiteit. Zo zijn er voor alle leerlingen van de vijfde klas ergens in het jaar drie kloosterdagen ingepland. Voor de medewerkers zijn er met regelmaat bezinningsdagen. Van leerkrachten wordt niet alleen verwacht dat ze de katholieke identiteit van de school respecteren, maar er ook een actief aandeel in hebben. Met name jonge collegae blijken vaak zeer geïnteresseerd en geëngageerd, maar het ontbreekt bij velen aan de nodige kennis van de katholieke levensvisie en cultuur.

Om in die lacune te voorzien is dit boek geschreven. Het opent met een hoofdstuk over de geschiedenis van het onderwijs in Europa. Franciscanen, dominicanen, jezuïeten en salesianen van Don Bosco hebben een belangrijke rol gespeeld in het de geschiedenis van het onderwijs. Naast kennis werden en worden aan jonge mensen ook levenswaarden meegegeven voor hun toekomst. Een katholieke school zal dat doen vanuit de katholieke visie.

Inhoud

In zeven hoofdstukken passeren de belangrijkste aspecten van het katholicisme de revue. Om te beginnen het kerkelijk jaar met zijn feesten en bijbehorende kleuren. Een presentatie van een misviering in de kerk. Dit alles vindt zijn basis in de bijbel. Van het Oude Testament worden behandeld het scheppingsgeloof en de Tien Geboden. Blijkbaar was er geen ruimte voor de profeten en de tijd die voorafgaat aan Jezus, de periode van de Tweede Tempel en de Wijsheidsliteratuur.

Het Nieuwe Testament vertelt over het optreden van Jezus. Hij komt uitvoerig en geïnspireerd aan de orde. Er wordt op gewezen dat het om geloofsverhalen gaat. Er wordt op gewezen dat Jezus’ aandacht vaak uitging naar heel gewone mensen. Dat wordt geïllustreerd aan de hand van zes mensen die hem persoonlijk ontmoet hebben. Ten slotte volgt er bij wijze van samenvatting een paragraaf over het bijbelse mens- en wereldbeeld. Zeer nuttig in de samenhang van het onderwijs.

Levensvragen

Zo is dit geen boek van poppetjes kijken, maar wordt erin getoond hoe de buitenkant van de katholieke cultuur antwoorden bevat op grote levensvragen. In een aantal hoofdstukken komen er belangrijke momenten en mensen uit de kerkgeschiedenis voorbij: concilies, kerkvaders, kerkleraressen, heiligen, martelaren en mystici, en een uitvoerige paragraaf over de rol van Maria. Er is een hoofdstuk over de zeven hoofdzonden, deugden, werken van barmhartigheid en sacramenten. Er is een hoofdstuk over de katholieke kerk sinds Wereldoorlog II, met extra aandacht voor de relaties met de oosters-orthodoxen en de verschillende protestantse kerkgenootschappen. Het boek sluit met een hoofdstuk over de katholieke moraal.

Het is een uitermate helder en prettig boek geworden. Bovendien prachtig geïllustreerd. Ook zeer geschikt om mee te geven aan volwassenen die erover denken om katholiek te worden. Niets dan lof dus.

Hoe werkt het?

De vraag is hoe het boek gaat functioneren, en of het in staat is zijn eigen doel te bereiken. Zullen welwillende docenten die min of meer vreemd staan tegenover de katholieke denkwijze en cultuur, in hun functioneren door dit boek dichter tot de katholieke handelwijze komen? Dient het als naslagwerk, als leerboek, als examenstof om tot de katholieke school te kunnen worden toegelaten? Kan een boek dat? Of zijn er toch (praktiserende) katholieken nodig om sympathieke buitenstaanders welwillend te gidsen? Hoeveel van die katholieken moet een school minimaal onder de medewerkers hebben, wil dat lukken? Vraagt dat van die katholieken niet een heel open houding, waarin ze enerzijds laten merken hoe belangrijk het katholiek-zijn voor henzelf is, en anderzijds respect opbrengen voor de levensopvatting van die ander?

Hoe terecht deze vragen ook zijn, ze mogen niet verlammen of het goede dat hiermee geboden wordt, in twijfel trekken. Integendeel. Het is een prachtige en hoopvolle poging om katholieke identiteit in praktijk te brengen.

Martha Hoffenkamp, Mijn school is katholiek, uitgeverij Adveniat, € 24,50. Meer informatie/bestellen.