De Duitse journalist Peter Seewald voerde lange, diepgravende gesprekken met paus Benedictus XVI. Het boek Licht van de wereld is dankzij die interviewvorm verrassend en (meestal) verhelderend. Een bespreking.

Zelden geeft een paus interviews weg. Het voordeel van het genre is dat het de preekstijl, theologische taal of vroomheidsjargon vermijdt en dat de ondervrager de onderwerpen kan invoeren of afkappen naar behoefte. Taal en onderwerpen zijn dus nabijer.

Zo komt in dit onlangs verschenen boek ongeveer alles ter sprake wat katholieke leken bij de paus kan interesseren. Meer dan eens dwingt de interviewer hem om zijn theologisch discours in meer pastorale taal om te buigen. Hij slaagt daar niet altijd in. Bijvoorbeeld bij de bespreking wie de paus nu eigenlijk is. Zinnen als deze zijn toch voor geen leek te begrijpen: “De Kerken van het Oosten zijn authentiek particuliere kerken, ofschoon zij niet met de Paus verbonden zijn. In die zin is de eenheid met de Paus niet constitutief voor de particuliere Kerk zelf.” (p.110)

Veranderingen

Talloze heikele vragen komen ter sprake: excommunicatie, seksueel misbruik, celibaat, priesterwijding van vrouwen, oecumene, islam, liturgiehervorming, de verhouding met de joden, anticonceptie, de spiritualiteit van het huwelijk. Hij zegt ook treffende dingen over onder meer veranderingen in de kerk en zijn visie op de toekomst.

Wij leven op kosten van de volgende generaties, stelt de paus. En hij herhaalt wat de encycliek Caritas in veritate reeds schetste: louter een geloof in maakbaarheid en succes bewerken de ondergang van het milieu. Alleen de naastenliefde en aandacht voor de wil van God die ons een weg wijst bieden redding. Het praktische atheïsme dat velen huldigen zal de vrijheid en haar criteria doen opdrogen. Zonder een God die ons kent, ons aanspreekt en iets met ons van doen heeft, raken wij in een impasse.

Benedictus XVI/Peter Seewald, Licht van de wereld. De paus, de Kerk en de tekenen van de tijd, Adveniat, 2011, € 19,95. Meer info/bestellen.