Ieder voor zich en God voor ons allen – ook onder christenen is dit helaas een veelvoorkomende reactie op de huidige economische crisis. In een pittig redactioneel commentaar bekritiseert het katholieke tijdschrift America die conservatief-liberale tendens. Enkele citaten uit dit commentaar.

“Wat in de huidige schuldencrisis het zwaarste valt is de verharding van sommige katholieken tegenover diegenen die afhankelijk zijn van overheidssteun om in deze moeilijke tijd het hoofd boven water te houden. Deze groeiende weerstand vergeet maar al te gemakkelijk dat de bescheiden sociale voorzieningen die ons land kent vooral bedoeld zijn om kinderen, bejaarden, gehandicapten en de slachtoffers van de huidige recessie bij te staan.”

“In de loop der tijd hebben veel katholieken een aantal onacceptabele Amerikaanse dwalingen omarmd, zoals de voorrang van het individu boven de gemeenschap, de ideologie van de vrije markt en de overtuiging dat het overheidsapparaat inefficiënt is. Ze kijken met achterdocht naar organisaties in het maatschappelijk middenveld, zoals vakbonden en belangengroepen, die de vanzelfsprekende visie van Amerikanen op hun land en zijn rol in de wereld ondermijnen.”

Subsidiariteit

“Sommige katholieken verafgoden deze leer en verkondigen een onomstotelijk geloof in het nationalisme; ze hebben de persoonlijke verantwoordelijkheid hoog in het vaandel ten koste van de verantwoordelijkheid voor de gemeenschap. Zij beweren, dat persoonlijke liefdadigheid in de plaats moet komen van sociale gerechtigheid en ze maken een karikatuur van het subsidiariteitsbeginsel (het uitgangspunt in de katholieke sociale leer dat de overheid slechts initiatieven moet nemen waar individuen en private organisaties niet in staat blijken de problemen zelfstandig op te lossen – red.).”

“In tegenstelling tot de gangbare Amerikaanse wijze van denken leert de kerk dat een maatschappij beoordeeld moet worden aan de hand van de manier waarop zij zorg draagt voor haar arme en kwetsbare leden. De kerk eist voorrang voor de armen, niet voor het ministerie van defensie, wanneer documenten als de nationale begroting worden voorbereid. De kerk verzet zich tegen het typisch Amerikaanse uitgangspunt dat de armen over het algemeen beter af zijn wanneer ze aan zichzelf worden overgelaten en hun menselijke waardigheid niet wordt aangetast door paternalisme van de overheid. Een goed klinkende slogan die gebruikt kan worden om geen gezamenlijke verantwoordelijkheid te hoeven dragen.”

Katholiek stempel

“Toen Paul Ryan (de Republikeinse voorzitter van de financiële commissie van het Huis van Afgevaardigden, katholiek en woordvoerder van de economisch en maatschappelijk conservatieve vleugel – red.) een breed gepubliceerde correspondentie begon met aartsbisschop Timothy M. Dolan van New York, liepen hun meningen uiteen over de betekenis van de katholieke sociale leer. Ryan beriep zich op het begrip subsidiariteit en stelde dit gelijk aan de Amerikaanse traditie van federalisme (het pogen de macht en invloed van de nationale regering te minimaliseren – red.) en gebruikte het om zijn conservatieve begrotingsplan een katholiek stempel te geven. Aartsbisschop Dolan merkte fijntjes op dat solidariteit eveneens een wezenlijk onderdeel vormt van de katholieke traditie. Deze blijft recht overeind, los van de jaarlijkse discussie over het tekort op het nationale budget of de recente urgentie om de nationale schuld te verminderen.”

“Afgevaardigde Ryan heeft gelijk wanneer hij zijn zorg uitspreekt over een verstikkende nationale schuld en een regering die zich met alles wil bemoeien, maar deze zorgen mogen niet leiden tot kortetermijnoplossingen die neerkomen op het in de steek laten van de meest kwetsbaren in de maatschappij door diepe ingrepen in voedselhulp, medische zorg en zorg voor de werkelozen.”

Prioriteiten

“Nu de natie probeert een evenwicht te vinden tussen enerzijds de directe behoeften van de geringsten in ons midden en anderzijds de langetermijneis van schuldvermindering, kunnen katholieken hun unieke perspectief ter tafel brengen. Ze kunnen het begrip van het algemeen belang naar voren brengen, zoals dat is uitgewerkt in de katholieke sociale leer. Ze kunnen aangeven hoe een rechtvaardige maatschappij, ook met beperkte middelen, aan de uitgavenkant haar prioriteiten kan stellen en aan de inkomstenkant een rechtvaardig belastingsysteem kan hanteren. Dan zullen de noden van de meest kwetsbaren niet geslachtofferd worden om de privileges te beschermen van hen die in het recente verleden de grootste economische winsten hebben gemaakt. Dan krijgen uitgaven voor oorlogvoering niet de voorrang boven de fundamentele behoeften van een duurzame maatschappij.”

“Onze weg is niet gebaseerd op het evangelie van de welvaart, maar op het evangelie van Matteüs.”

Uit: Redactioneel commentaar in America, 1 augustus 2011. Vertaling en samenvatting: Jan Peters SJ. Voor het originele, Engelstalige artikel zie: http://www.americamagazine.org/content/article.cfm?article_id=12963.

Afbeelding boven dit artikel: Een dakloze in de V.S. Foto: Bobthemtnbiker/Flickr.com