webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
De redactie van Ignis webmagazine blikt terug op 2024. Wat bleef hen bij en wat markeerde het jaar? De afbeelding bij dit verhaal is gegenereerd door AI .
Vanouds had ik grote sympathie voor de Joodse godsdienst, de kracht van hun grote feesten met als kern het Pesachfeest, de viering van de bevrijding van de onderdrukking – dat is ook de kern geworden van het christendom met de viering van de eucharistie. Maar de wijze waarop het Joodse volk, althans de staat Israël, zich nu manifesteert, maakt het wel erg moeilijk om solidair te blijven. Ik hoef de veroorzaakte verschrikkingen niet op te sommen, dat doen onze media meer dan voldoende, maar de grenzeloze vernietiging van alles wat hen zou kunnen bedreigen heeft niets meer te maken met de oorspronkelijke opdracht van dit volk: bevrijding aankondigen.
In september hebben we de vredesprijs van Pax Christi International uitgereikt aan The Parents’ Circle in Jerusalem. Het is een samengaan van Joodse en Palestijnse ouders, die allen een of meer kinderen verloren hebben in de strijd. In hun gedeeld verdriet hebben ze elkaar gevonden en herkend in wat ze ten diepste gemeen hebben: mens zijn. Een initiatief dat mij hoop op toekomst geeft: juist in gedeeld verdriet kunnen mensen grenzen overwinnen.
2024 was het jaar waarin bedreigingen aan de rechtsstaat en de op regels gebaseerde wereldorde in sneltempo verder genormaliseerd werden, steeds vaker door degenen die juist essentiële functies vervullen binnen het raderwerk van democratie en recht.
In de Verenigde Staten bijvoorbeeld, gooide president Biden olie op het vuur van de hetze tegen het Internationaal Strafhof toen een arrestatiebevel werd uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu. Dit terwijl hij bovendien Israël actief ondersteunt in een oorlog die, volgens vrijwel alle waarnemers, alle grenzen van het internationaal humanitair recht en de menselijkheid overschrijdt.
Ondertussen kozen Amerikaanse burgers opnieuw een president voor wat wordt beschouwd als de machtigste positie ter wereld, ondanks zijn herhaalde en openlijke pogingen om de Amerikaanse instellingen te ondermijnen.
In België bleef de rechtsstaat eveneens onder druk staan. Alleen al op het gebied van asiel en migratie weigerde de overheid inmiddels bewust bijna 10.000 vonnissen en arresten uit te voeren.
De rechtsstaat en de op regels gebaseerde wereldorde — hoe imperfect ze ook mogen zijn, en hoe onvolmaakt ze vaak worden nageleefd — kraken in hun voegen. Dat ze zullen bezwijken, hoeft geen vanzelfsprekendheid te zijn. Maar in 2024 werden ze systematisch en moedwillig door zogenoemde voorstanders zelf uitgehold. Het is moeilijk om niet pessimistisch te zijn en te vrezen dat 2024 op dat vlak een scharnierjaar zal blijken te zijn.
De impact van smartphones op het leven van jongeren houdt me al lang bezig.
De voorbije maanden las ik hoopvolle berichten: na Frankrijk dat smartphones al sinds 2018 verbiedt in lagere en middelbare scholen, beginnen andere landen (Vlaanderen!) dit voorbeeld te volgen. Ook ouders slaan de handen in elkaar om hun kinderen jonger dan 14 geen smartphone te laten gebruiken om hen zo te beschermen tegen de verslavende apps (DS, 18/12).
Ik hoop dat het jongeren (en ouderen) gegund wordt weer contact te maken met hun binnenwereld om zo gaandeweg te ontdekken wat hen echte vreugde en leven schenkt.
Een lichte schokgolf trok door het literaire landschap van Vlaanderen toen de gekende auteurs Christophe Vekeman en Kristien Hemmerechts vrijwel gelijktijdig een boek presenteerden waarin zij getuigen van hun (her)ontdekking van het katholieke geloof. Twee schrijvers, bekend om hun scherpe tong en ongenaakbare pen, lijken te zijn getransformeerd tot toegewijde gelovigen. Hoe heeft deze opmerkelijke ommekeer – in godsnaam – kunnen plaatsvinden? In Frankrijk kondigde Augustin Trapenard, bekend als literair journalist en presentator van een bekend boekenmagazine op de Franse televisie zijn terugkeer naar het geloof en de katholieke kerk aan. En als klap op de vuurpijl publiceerde paus Franciscus “Geprezen zij het lezen”. Een schitterende tekst waarin hij het belang erkent van het lezen van romans en gedichten. Vanuit onverwachte hoek werden we er dit voorbije jaar aan herinnerd dat literatuur en geloof bij elkaar horen omdat ze allebei op zoek gaan naar wat het leven betekent. Ze vertellen verhalen en gebruiken beelden om na te denken over wie we zijn en wat belangrijk is in het leven.
Donald Trump zal president worden de VSA worden en het Amerikaanse leiderschap belooft niet veel goeds voor ons, Europeanen, voor de rest van de wereld en voor de Amerikanen zelf. Erg is bovendien dat deze man de steun geniet van vele burgers van een land dat mij dierbaar was geworden. Vanwaar die steun? Is het vooral een protest tegen een maatschappelijke elite van meer welvarende en hoger geschoolde medeburgers? Is het ook een protest religieuze fundamentalisten die zich christen noemen tegen seculiere fundamentalisten die hen christen noemen? Een niet helemaal onterecht protest want op hun tegenstanders is ook wat aan te merken. Die steun zal niet snel verdampen. Ja, ik maak me zorgen.
Ik leerde opnieuw over het belang van goede rijke biodiverse grond waarin we ons eten laten groeien. Hoe we dat nu uithollen met onze ‘ontwikkelde’ boerenpraktijken van kunstmest en chemische pestbestrijding en hoe nauw de bodemkwaliteit samenhangt met de gezondheid van onze lichamen. Blijkbaar zijn er nog zo’n 50-60 oogsten te gaan voordat het op is. Gelukkig is er hoop. Urgenda schreef een voorstel ‘Land in Zicht‘ over een andere manier om de Nederlandse landbouw in te richten, coöperatie LenteLand startte opnieuw een paar biodiverse boerderijen om te bewijzen dat het kan en maakte er een documentaire over. En we hebben in Nederland nog een aantal andere initiatieven zoals Herenboeren, individuele boeren die het anders doen, Land van Ons, Investing in Regenerative Farming and Food en een Eemvallei Voedselcampus in de maak. Moeten we alleen nog even de switch weten te maken en daar en masse voor kiezen willen we niet – letterlijk – omvallen. Wat is de hoop? Hoe snel de natuur herstelt als je er mee samenwerkt.
