Bij drie van de vier evangelisten lezen we over een vijgenboom die geen vruchten draagt… De bomen lijken Jezus teleur te stellen. Wat zou hij ermee willen zeggen?

In het Lucasevangelie vertelt Jezus een gelijkenis over een vijgenboom in een wijngaard, die al drie jaar geen vruchten draagt. De eigenaar stelt voor om de boom om te hakken, anders put hij toch maar de grond uit. Maar de wijngaardenier pleit voor nog wat extra zorg en geduld. (Lc 13, 1-9)

Wirwar

Van een boomkweker leerde ik dat een vijgenboom de neiging heeft om een wirwar aan kruisende takken te vormen als je hem niet goed geleidt of snoeit. De vorm van het blad is vijflobbig. Het zou me niet verbazen als de rabbijnen hierin een symbool zagen voor de vijf boeken van de Thora. Als je de Thora beleeft zoals zij bedoeld is, en geen wirwar aan leefregels toevoegt, dan brengt ze, net als een vijgenboom, voedzame vruchten voort.

Het volk wil wel wonderen, maar begrijpt nog altijd niet dat het gaat om een omkeer van het hart

De vijgenboom waarover Jezus hier spreekt draagt al drie jaar lang geen vruchten. Jezus loopt al drie jaar lang zijn boodschap te verkondigen… en nog steeds ziet Hij geen vruchten van zijn werk.

Drie jaar lang tracht Hij duidelijk te maken wat bekering betekent, en dat de Thora er is om voedzame, heilzame vruchten  voort te brengen. Vruchten die doen opstaan uit wat verlamt, verblindt, verdooft, verstomt, doodt, bezet houdt. Het volk wil wel wonderen, maar begrijpt nog altijd niet dat het gaat om een omkeer van het hart.

Uitputting versus bevrijding

Eigenlijk zegt Jezus met zijn gelijkenis: als jullie je energie blijven steken in de oude, onvruchtbare omgang met de Wet, waar jullie allerlei vertakkingen en onvruchtbare scheuten hebben laten aangroeien, dan putten jullie jezelf daarmee uit, en dan heb je ook niets aan de vruchten van de wijnstokken. Want de wijngaard, dat is de bevrijdende omgang met de Thora, die ik jullie wil laten zien. Maar door de ballast van de oude gebruiken komen jullie niet toe aan de energie en de voedende kracht van de Thora.

Wat voedt mij werkelijk?

Ik lees het als een uitnodiging om vrij te worden van oude gehechtheden, van gewoonten die nu geen nut meer hebben.  Een uitnodiging tot grondig zelfonderzoek: wat voedt mij werkelijk? Waarmee put ik mijn grond uit?  Wat geeft mij energie, en wat neemt energie van mij weg?

We gaan een goede tijd tegemoet om op te ruimen, ballast achter te laten, en onze aandacht te richten op wat ons echt voedt. Misschien vallen dan de oude dorre takken vanzelf af.