De afgelopen week voelde het internationale nieuws een beetje zo aan: water stijgend tot aan de lippen. Berichten over uitbrekende oorlogen, geruchten over een Derde Wereldoorlog, ruzies over defensiebudgetten storten zich, golf na golf, over ons uit. En opeens moet ik hier bij denken aan Jona in de storm.

Het water stijgt tot aan mijn lippen,
muren van water storten op mij neer,
zeewier om mijn hoofd verstikt mij. (Jona 2, 6)

Wegrennen

Jona is een onwillige profeet. Hij krijgt de opdracht van God om een stad, Ninevé, te gaan helpen met zijn profetische gaven. En wat doet hij? Hij rent hard weg en neemt een schip de andere kant op. Zo denkt Jona te ontkomen aan God en zijn opdracht.

Jona weet heel goed wat hij moet doen. Weten wij collectief ook niet heel goed wat we moeten doen?

Jona weet heel goed wat hij moet doen. Weten wij collectief ook niet heel goed wat we moeten doen? Klimaatvervuiling aanpakken, oneerlijke economische verhoudingen rechttrekken, oplossingen vinden voor vluchtelingenstromen… En wat gebeurt er? Er wordt enorm in wapens geïnvesteerd. Misschien nodig, maar het lost de problemen niet op.

Jona valt in slaap op de boot de verkeerde kant op. Hij wordt gewekt door een bemanning die angstig is om te vergaan. In een uiterste poging om de storm te bedaren, wordt Jona overboord gezet en verzwolgen door een walvis.

Afdalen in het duister

Het is een somber en griezelig beeld: in de zee te vallen en opgeslokt te worden. Drie dagen brengt Jona door in de stormachtige diepte van de zee. Dit vertoont overeenkomsten met het levensverhaal van Jezus. Jezus sterft en verblijft drie dagen in het graf. Of zoals de geloofsbelijdenis het uitdrukt: hij daalt af in de hel.

Ik zink tot de bodem, waar de bergen oprijzen,
naar het rijk dat zijn grendels voorgoed achter mij sluit.
Maar u trekt mij levend uit de dood omhoog,
o HEER, mijn God! (Jona 2, 7)

De belangrijkste overeenkomst tussen Jona en Jezus is echter Jona die op het strand uitgespuugd wordt. Juist dit wordt gezien als het beeld van de verrijzenis: het uit de dood terugkeren naar het leven. Zoals Jezus terugkeert uit de diepte van de hel en de dood naar het leven, zo hervindt Jona op het strand zijn leven terug.

Het onverwacht ontsnappen aan of overwinnen van de dood en het terugkeren tot het leven zijn de Bijbelse beelden van de verrijzenis.

Het onverwacht ontsnappen aan of overwinnen van de dood en het terugkeren tot het leven zijn de Bijbelse beelden van de verrijzenis. Soms kan in gebeurtenissen, zoals conflicten die opgelost lijken te worden of mensen die beter worden, de verrijzenis herkend worden.

Nieuw leven

Het is belangrijk aandachtig te zijn op voorbeelden van nieuw leven. Jona wordt gezien als een voorafspiegeling van Jezus’ verrijzenis. Zijn er ook geen afspiegelingen van Jezus’ terugkeer tot het leven te vinden in onze tijd?

En daarvoor heb je geen perfecte mensen nodig. Jona is een onwillige profeet en een zeurderig en moeilijk mens. Ondanks zijn gebrek aan goede wil, gaat hij toch profeteren en redt de stad Ninevé van de ondergang. God werkt ook door moeilijke en onwillige mensen. Ook en misschien juist in onze tijd.