Welke liefdesrelatie is immuun voor wrijving en slijtage? Peter van Gool ziet Jezus een weg aanbieden om vastgelopen relaties uit het slop te trekken. ‘Het begint altijd bij consequent zelfonderzoek.’

De film Dead Man Walking gaat over Matthew Poncelet (Sean Penn) die ter dood veroordeeld is vanwege de moord op een jongen en en een meisje, die in de bossen in hun auto zaten te praten. De dag van zijn terechtstelling is nog niet bekend. Pas vlak voor zijn terechtstelling geeft de moordenaar toe, dat hij het meisje ook verkracht heeft. 

Via een briefwisseling heeft een non, zuster Helen Prejean (Susan Sarandon), contact met hem gezocht in zijn dodencel. Nu bezoekt zij hem geregeld. Door haar aandachtige aanwezigheid weet ze langzaam zijn vertrouwen te winnen. Op zeker ogenblik besluit zij ook de beide ouderparen van het vermoorde stel te bezoeken. De ouders van het meisje zien in haar een vertegenwoordigster van de moordenaar en wijzen haar woedend de deur. De vader van de vermoorde jongen is intussen gescheiden; zijn rouwproces vervreemde hem van zijn vrouw. Langzaam is in hem de bevrijdende behoefte ontwaakt de moordenaar te vergeven. Het verdriet blijft, maar zijn boosheid is opgelost. Hij laat contact met zuster Helen graag toe. 

Consequentie ieder oordeel vermijden

Helen stelt zich naar de moordenaar zeer voorzichtig en invoelend op. Doordat ze niet oordeelt, wint ze langzaam zijn vertrouwen, ze laat hem ruimte zijn diepere gevoelens te verdringen. Aanvankelijk is hij agressief naar haar toe en weigert hij over zijn verleden te praten. Doordat ze consequent volhoudt elk oordeel te vermijden, smelt zijn weerstand langzaam. Als hij tenslotte terechtgesteld wordt, is zij er op zijn verzoek bij. Pas dan lukt het hem toe te geven het meisje te hebben verkracht. 

De eigenaardigheden die vroeger vertedering opriepen, veroorzaken nu irritatie

Als Jezus zegt dat je zeventig keer moet vergeven, heeft hij het niet over zoiets zwaars als moord. Veeleer doelt hij op de kleine dagelijkse spanningen en oneffenheden tussen doorsnee mensen. Ook wie met de beste bedoelingen en liefdevol aan een relatie begint, kent de ervaring dat wrijving en slijtage een rol gaan spelen. Het is normaal dat er spanningen komen, dat irritaties voor onhebbelijkheden van de ander groter worden. De eigenaardigheden die vroeger vertedering opriepen, veroorzaken nu irritatie, en al gauw wordt de reactie daarop agressiever. Allerlei onbeduidende dingen kunnen tot conflicten leiden: de twistgesprekken krijgen een vast patroon. De ouders van de vermoorde jongen gaan tenslotte scheiden. Heel wat goed begonnen relaties eindigen om mindere redenen in een(v)echtscheiding. 

Waarom reageer ik zo?

Kunnen vergeven begint altijd bij consequent zelfonderzoek. Wat zegt het over mijzelf dat ik op de ander reageer met irritatie? Welke krachten drijven mij vanuit mijn onderbewuste? Waarom lijken vroegere gevoelens van sympathie nu zo negatief – en wat zegt dat over wie ik ben? De volgende stap is de bereidheid objectief naar de andere te gaan kijken. Wat speelt zich af in het hart van mijn partner? Wat heeft hij/zij nodig om verder te kunnen? Dat betekent kiezen voor belangeloosheid, je eigen vooroordelen en verwachtingen loslaten en de ander de ruimte geven om te zijn die hij is. 

Wat speelt zich af in het hart van mijn partner?

Een getrouwd stel dat overweegt te gaan scheiden, heeft tegenwoordig de mogelijkheid een beroep te doen op een mediator. Misschien kan deze de beide partners helpen naar elkaar te kijken voorbij alle vooroordelen, teleurstellingen en negatieve verwachtingen. Vanuit de vraag: wat gaat er om in het binnenste van mijn partner? Jezus’ raad om niet te oordelen opent voor vastgelopen partners een deur naar innerlijke vrede en vrijheid.

Het voorbeeld van Dead Man Walking

In Dead Man Walking was de vader van de vermoorde jongen in staat zijn wrok en zijn behoefte aan vergelding te overstijgen. Consequent ziet hij dan ook af van de uitnodiging aanwezig te zijn bij de terechtstelling van de moordenaar van zijn zoon. Meer en meer ervaart hij een innerlijke vrijheid, die hem helpt te vergeven zonder te oordelen.