In de film Petite maman heeft de achtjarige Nelly een ontmoeting met de kindversie van haar moeder. Dit reizen door de tijd kan wonden helen, ziet Leo De Weerdt SJ.

Welke herinneringen komen naar boven bij een overlijden? Hoe goed kennen we onze grootouders en ouders en hun geschiedenis? Waarom gaan we, geconfronteerd met de dood, ons vragen stellen over ons eigen leven? De film Petite maman opent met een afscheid. De achtjarige Nelly gaat in het bejaardentehuis de kamergenoten van haar overleden grootmoeder voor een laatste keer groeten. Ze is teleurgesteld omdat ze niet goed afscheid van haar geliefde grootmoeder heeft kunnen nemen. Zij besefte niet dat haar levenseinde zo nabij was. 

Voorbode van de eenzame dood in onze zorgcentra

Het idee voor deze film, zegt regisseur Céline Sciamma, ontstond voordat de pandemie officieel werd. Petite maman werd daarmee een soort voorbode van de isolatie, de eenzaamheid en de dood van vele bejaarden in onze zorgcentra.

Deze bijzondere vriendin moet wel haar ‘kleine mama’ zijn

Terwijl Nelly’s ouders herinneringen ophalen, wordt het huis waar haar oma ooit woonde leeggeruimd. Het opruimen stemt Marion, Nelly’s moeder, verdrietig. Het zijn emoties en gedachten waar het jonge meisje niet makkelijk bij kan en die haar mama niet zomaar kan overdragen, zelfs al zou ze het willen. Nelly verkent het huis en vooral het omringende bos waar haar moeder destijds als kind eveneens vaak rondzwierf en een boshut bouwde.

Tijdens een van haar wandelingen ontmoet ze er Marion, een jong meisje met dezelfde naam als haar moeder. Marion woont wat verderop in een huis dat een vreemde afspiegeling is van dat van Nelly’s grootmoeder. Het leven van de jonge Marion komt zo sterk overeen met de verhalen die Nelly over haar moeders jeugd kent, dat ze tot een gewaagde conclusie komt: deze bijzondere vriendin moet wel haar ‘kleine mama’ (petite maman) of de jonge versie van haar moeder zijn.

Wat men tussen generaties niet goed kan delen

Indrukwekkend is de wijze waarop de regisseur dit zich buiten de tijd afspelende verhaal gebruikt om intergenerationeel de personages met elkaar te laten praten en familieherinneringen in kaart te brengen. Petite maman is een autobiografisch verhaal zegt de regisseur, over woorden die zelden hardop werden uitgesproken. Woorden die men tussen generaties niet goed kan delen, doordat bepaalde gevoelens of gedachten niet passend kunnen worden uitgedrukt.

In de context van het afgelopen jaar heeft de openingsscène van Petite maman een tragische voorspelbaarheid

Het mysterieuze verhaal van de ontmoeting tussen de twee meisjes roept vragen op over hoe je eigen ouders als kind waren en in welke omstandigheden zij opgroeiden. Misschien dat ontbrekende puzzelstukjes uit ons leven zo (terug) op hun plek vallen?

Kinderen en ouderen in Petite maman

In de context van het afgelopen jaar heeft de openingsscène van Petite maman een tragische voorspelbaarheid. Ook Sciamma’s keuze om een verhaal te vertellen door de ogen en de verbeelding van kinderen is veelzeggend; kinderen die maandenlang niet naar school mochten en hun vriendjes niet konden zien tijdens de lockdown. Kinderen en ouderen zijn waarschijnlijk het meest getroffen door de effecten van de pandemie. In deze film wordt hun doorzicht en aanvoelen behandeld als waardevol en belangrijk.

Petite Maman is een bijzonder subtiele film over de band tussen ouder en kind en het helen van wonden tussen moeder en dochter. Dit wat sprookjesachtige tijdreisverhaal sluit goed aan bij het mooie, ingetogen wat melancholische Quartier Lointain van Sam Garbarski (2010), naar de manga ‘Herinneringen’ van Jirô Tanigushi.

Bekijk hier de trailer van Petite maman