Onverzettelijke vrouwen en moeders die opkomen voor gerechtigheid laten sinds mensenheugenis een diepe indruk na. Hun strijd tegen onderdrukking en vergetelheid vindt een krachtige echo in de Braziliaanse film I’m Still Here, gebaseerd op de memoires van Marcelo Paiva uit 2015.

Regisseur Walter Salles werpt een indringende blik op de donkere jaren van de Braziliaanse militaire dictatuur in de jaren ’70. Hij vertelt het verhaal van het gezin Paiva. Vader Rubens is burgerlijk ingenieur maar tevens actief in het verzet tegen de militaire dictatuur.  Eunice moet haar gezin bijeen houden nadat haar man, Rubens, plotseling “verdwijnt”. Zij blijft achter en doet er alles aan om haar vijf kinderen te beschermen tegen de dreiging van angst en wanhoop.

Ze weigert haar waardigheid te laten breken en houdt ze vast aan de hoop dat Rubens ooit zal terugkeren

De film verweeft op subtiele en doordringende wijze de gruwel van de dictatuur met de dagelijkse strijd om te overleven. Eunice slikt haar woede in, wetende dat openlijke verontwaardiging haar en haar gezin alleen maar in gevaar zou brengen. Haar zelfbeheersing wordt zwaar op de proef gesteld wanneer ze zelf kortstondig wordt opgepakt, samen met een van haar kinderen. Toch weigert ze haar waardigheid te laten breken en houdt ze vast aan de hoop dat Rubens ooit zal terugkeren.

_{(tekst gaat door onder afbeelding)}

Pas 25 jaar later, na een lange juridische strijd, erkent het regime eindelijk Rubens’ dood en ontvangt Eunice zijn overlijdensakte. Een bittere overwinning die tegelijkertijd onontbeerlijk is voor de gerechtigheid. Een verhaal over verlies, moed en volharding.

Vastberaden

Twee scènes bleven bij mij op indringende wijze nazinderen. In de eerste scène zien we Eunice na haar vrijlating een lange, intense douche nemen. Met rauwe vastberadenheid schrobt ze de smerigheid van de gevangenis van zich af, alsof ze niet alleen haar lichaam, maar ook haar ziel wil zuiveren van de vernederingen die ze heeft doorstaan. In de tweede scène poseert de familie voor een groepsfoto bij een krantenartikel over Rubens’ verdwijning. De fotograaf vraagt hen droevig te kijken, maar Eunice weigert. “Ze willen dat we verdrietig kijken,” zegt ze tegen haar kinderen. Als één geheel krullen hun lippen zich in een brede, trotse lach.

Een indringende waarschuwing tegen de heropleving van autoritaire regimes

Salles’ regie wordt gedragen door een sterke vertolking van de hoofdrolspeelster, die de innerlijke strijd van Eunice op meesterlijke wijze voelbaar maakt.

Politiek statement

Met de Oscar voor beste internationale film heeft I’m Still Here niet alleen artistieke erkenning gekregen, maar ook een krachtig politiek statement neergezet. Misschien nog indrukwekkender is de impact die de film in Brazilië zelf heeft gehad: na de vertoning besloot het hooggerechtshof de amnestie voor de verantwoordelijke officieren opnieuw te herzien. Hiermee bewijst de film dat cinema niet alleen herinneringen levend kan houden, maar ook een hefboom kan zijn voor gerechtigheid.

I’m Still Here is een film die blijft resoneren, niet alleen als eerbetoon aan de slachtoffers van toen, maar ook als een indringende waarschuwing tegen de heropleving van autoritaire regimes. Een krachtige, noodzakelijke film die ons eraan herinnert dat de strijd om waarheid en gerechtigheid nooit voorbij is.