Wat bindt de kerken die meedoen aan de oecumenische beweging? Het verrassende antwoord: zij hebben allemaal een vast rooster voor Bijbellezingen.

Van 18 tot en met 25 januari wordt wereldwijd de jaarlijkse Gebedsweek gehouden voor de Eenheid van de Christenen. Op de website van de Wereldraad van Kerken staan de gegevens. Op diezelfde website staat het aantal kerken dat lid is van de Wereldraad: liefst 349 kerken.

Daar zullen best wat lokale varianten van één grote groep bij staan, maar het blijft een beschamend groot getal als je bedenkt dat Jezus op de laatste avond van zijn leven uitdrukkelijk heeft gebeden om eenheid onder zijn volgelingen. En dan is de grootste groep, de rooms-katholieke Kerk, nog niet eens lid maar alleen maar waarnemer bij de Wereldraad.

Schema

Wat is het gemeenschappelijk kenmerk van de kerken die meedoen aan de oecumenische beweging, het kenmerk dat juist afwezig is bij wie zich afzijdig houden? Het antwoord luidt: het wel of niet hebben van een leesrooster. Een leesrooster is een schema van Bijbellezingen waar je je als kerk één jaar of drie jaar of nog langer aan houdt. Als je er aan meedoet laat je iemand anders (de bisschop, een bijbelcommissie, de synode) bepalen welke stukken uit de Bijbel klinken op een bepaalde zondag en waar de voorganger maar bij heeft aan te sluiten in zijn preek. In kerken zonder leesrooster kan de predikant op zondag zelf bepalen over welke bijbeltekst hij of zij wil preken.

Wie zelf zijn bijbelteksten kiest, loopt een groter risico om fundamentalistisch te worden

Alle grote christelijke stromingen, zoals de rooms-katholieken, de orthodoxen, de protestanten, de oud-katholieken en de anglicanen, stellen zich onder de tucht van een rooster. Dat zijn ook de kerken die er voor kiezen om samen te werken in de raden van kerken – plaatselijk, landelijk of internationaal. De katholieken doen in Nederland op plaatselijk en nationaal niveau van harte mee.

Polderen

Iemand die bereid is zich te laten gezeggen door de Bijbel (en door een commissie die de passages kiest), heeft die wellicht meer de bereidheid om concessies te doen, om een eindje op te schuiven, om te polderen in de oecumene? Dat lijkt me niet helemaal het geval als je kijkt naar de glasheldere en soms glasharde standpunten over liturgie en moraal die sommigen huldigen. Van de andere kant benaderd klopt het beter: wie zelf zijn bijbelteksten kiest, loopt een groter risico dan anderen om fundamentalistisch te worden, om zich te koesteren in het eigen gelijk en zich afzijdig te houden van oecumene.

Het is wonderlijk dat de Nederlandse Raad van Kerken bij de Internationale Gebedsweek uit de pas loopt: als enigen hebben wij in Nederland net even andere data dan het buitenland en een verschillend Bijbels thema. Zou dat allergie zijn voor de tucht van het rooster? Dan is dat geen goed teken.