Vertegenwoordigers van christelijke kerken wereldwijd zijn momenteel bijeen in Busan, Zuid-Korea, om te praten over en bidden voor eenheid. Wat hopen de deelnemers te bereiken?

De laatste dag van oktober is een belangrijke datum voor veel protestanten overal ter wereld. Het is de dag waarop Luther zijn manifest tegen het misbruik van aflaten in de Kerk naar buiten heeft gebracht. Deze dag, nu bijna 400 jaar geleden, staat symbool voor het begin van de Hervorming.

Dit jaar krijgt deze ‘Hervormingsdag’ een bijzondere kleur. Aan de vooravond is de Algemene Vergadering van de Wereldraad van Kerken geopend, waar het ideaal van teruggewonnen zichtbare eenheid tussen de christelijke kerken centraal staat.

Verschuiving

Iedere zeven jaar komt deze Algemene Vergadering bijeen om de balans op te maken van de ontwikkelingen in de wereldwijde oecumene en om lijnen uit te zetten voor de komende jaren. Het is de tiende keer dat een dergelijke wereldwijde bijeenkomst wordt gehouden: de eerste keer, in 1948, was dit in Amsterdam, nu in 2013 is Zuid-Korea het gastland. Deze verschuiving van Europa naar Zuid-Oost Azië is symbolisch voor de ontwikkeling binnen de christelijke kerken.

Het is de veelkleurigheid die een echte rijkdom is van de christelijke kerken in onze tijd

Drieduizend mensen komen hier bijeen voor een week met bezinning, ontmoeting en gebed. Ze komen naar Busan, met 4,5 miljoen inwoners de tweede stad van Zuid-Korea, een land waar bijna dertig procent van de inwoners christelijk is. Drieduizend mensen, onder meer als vertegenwoordigers van de 345 lidkerken van de wereldraad.

Verscheidenheid

Waarover gaan al deze mensen met elkaar in gesprek? Natuurlijk over het ideaal, de droom die de Wereldraad vanaf zijn oprichting in 1948 doorlopend heeft geïnspireerd: de groei naar echte, zichtbare eenheid. Die droom, dat ideaal blijft het hart van de bijeenkomsten. Eenheid, niet te zien als uniformiteit, maar als veelkleurigheid. Die veelkleurigheid is weer opnieuw zichtbaar in Butan: veelkleurig in huidstint, in kleding, in religieuze en liturgische gewaden en ook in de wijze waarop men het christelijk geloof beleeft, theologisch verwoordt en viert. Het is deze veelkleurigheid die een echte rijkdom is van de christelijke kerken in onze tijd. De wereldwijde christelijke gemeenschap is even veelkleurig als de mensheid zelf, zoals deze in elk land even veelkleurig is als de lokale bevolking. De droom is dat deze verscheidenheid, deze vele kleuren, samen kunnen vloeien tot een kleurrijk schilderij van de ene Kerk van Jezus Christus.

Gevoed door deze droom, staat er een nieuw, beknopt (vier pagina’s) kerndocument voor de samenwerkende kerken op de agenda, een tekst die leidend kan zijn voor de verdere groei naar echte eenheid. De titel is veelzeggend: ‘Gods gave en oproep tot eenheid – en onze inzet’

Herschepping

Een snelle blik op de wereld om ons heen laat grote problemen zien, naast tekenen van hoop. De samenwerking tussen de kerken laat naast positieve ontwikkelingen ook nieuwe onderwerpen zien waar de kerken tegenover elkaar komen te staan en de droom van eenheid achter de horizon dreigt te verdwijnen.

Eenheid van de Kerk is geen doel op zich, maar hangt samen met haar zending en inzet

Daarna wordt de eenheid van de kerken geduid als onderdeel van de eenheid van de schepping en van de herschepping in Jezus. Daarmee wordt deze oproep in een gelovig en theologisch perspectief geplaatst. Deze eenheid is te zien binnen Gods verlangen dat de hele schepping en de hele mensheid één zal zijn. De eenheid van de kerken is hiervoor een aanzet, een getuigenis en een instrument.

Mea culpa

Uiteindelijk komt de tekst in de laatste paragrafen bij ‘onze inzet’. Deze passage begint met een mea culpa: we schieten tekort in onze inzet voor de echte eenheid van de Kerk. En daarom sporen we elkaar aan “tot zichtbare eenheid in één geloof en in één verbondenheid rond de Eucharistie, welke vorm krijgt in liturgie en christelijk gemeenschapsleven, door getuigenis en dienst aan de wereld…”. “We zullen ons openstellen voor de gave van andere tradities en onze eigen gave met hen delen (…) We zullen onze inzet voor gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping versterken, en gezamenlijk de uitdagingen van onze hedendaagse sociale, economische en morele thema’s onder ogen nemen. (…) We zullen ons inzetten voor het welzijn van de mensheid en de schepping, samen met mensen uit andere geloofsgemeenschappen.”

Deze tekst suggereert al – terecht – dat de eenheid van de Kerk geen doel op zich is, maar sterk samenhangt met haar zending naar de wereld en haar inzet voor vrede en gerechtigheid. Ook over deze taak van de Kerk staan twee belangrijke documenten op de agenda, één over rijkdom, armoede en ecologie en een tweede over rechtvaardige vrede.

Inspiratie

Het kerndocument besluit met een gebed, dat de inspiratie van de bijeenkomst in Butan zou kunnen samenvatten:

God van leven,
leid ons naar gerechtigheid en vrede,
opdat lijdende mensen hoop mogen krijgen,
de gewonde wereld genezing mag vinden,
de verdeelde kerken zichtbaar één mogen worden,
door degene die voor ons gebeden heeft en in wie wij één lichaam zijn,
uw zoon Jezus Christus die met u en de heilige Geest alle eer waardig is,
één God, nu en voor altijd.

Meer informatie, alle documenten en een live-stream van de bijeenkomst in Busan: wcc2013.info

Afbeelding boven dit artikel: Processie tijdens het openingsgebed van de Algemene Vergadering van de Wereldraad van Kerken in Busan. Foto: Joanna Lindén-Montes/WCC