Bert Daelemans leert van Jezus wat een goede preek moet zijn. Kort en krachtig. 

“Het Schriftwoord dat gij zojuist gehoord hebt, is thans in vervulling gegaan.” (Lucas 4 vers 21)

Met deze woorden toont Jezus aan wat een goede preek dient te zijn: kort en krachtig. Kort, want hij zegt maar één zin, ook al hangen ze aan zijn lippen, ook al “waren aller ogen gespannen op hem gevestigd”, om te zien wat hij zou zeggen, om zich te laven aan zijn wijsheid of om eens te polsen wat voor vlees ze in de kuip hadden (en hem daarna aan de tand te voelen en het vuur na aan de schenen te leggen). Maar hij is heel beknopt en bondig in zijn woorden. En bijzonder krachtig, want hij weet het verband te leggen tussen een tekst van eeuwen geleden en het nu. Hij weet de mensen diep en persoonlijk te raken door een oeroude tekst tot leven te laten komen in het hart van zijn toehoorders. En enkel en alleen omdat hij zelf beleeft wat hij leest: elk woord neemt hij in zich op; elk woord van de profeet is in hem vlees geworden. Hij herkent zichzelf in die tekst vol oude beloften die nu in vervulling gaan. Een goede preek dient een brug te leggen tussen oude woorden en het hart van nu.

“Het Schriftwoord dat gij zojuist gehoord hebt, is thans in vervulling gegaan.” 

Dit zijn -volgens lucas- Jezus´ eerste woorden in het openbaar. Met deze woorden toont hij wat zijn leven zal zijn en reeds is. Het is zijn levensmanifest, zijn levensmotto. Hoeveel keer heeft hij deze tekst niet gehoord, gelezen en gemediteerd? Hoezeer heeft hij er zich niet in herkend? Hoe vaak heeft hij niet geluisterd naar de weerklank van deze tekst in zijn hart en daar de stem van zijn Vader in herkend? Hoe vaak heeft hij zichzelf niet ontdekt, zijn roeping, zijn zending, zijn vervulling, in die oeroude woorden van het Joodse volk? Die woorden, geschreven aan het eind van de Joodse ballingschap vanuit een intense messiaanse hoop, werkten voor hem als spiegel en als oproep.

Wat zo bijzonder is aan de spiritualiteit van Jezus is dat die niet zomaar uit de hemel komt neerdalen, maar dat hij zich één bepaalde geloofstraditie zó eigen maakt dat hij de tekst van Jesaja van binnenuit en van buiten kent zodat hij het leven herkent in de letter; zodat het geen lege, holle woorden zijn, maar lichtgevende, volle woorden, zwanger van licht en van leven, zwanger van blijde boodschap, geïncarneerde woorden, mensgeworden woorden want hij voegt de daad bij het woord.

“Het Schriftwoord dat gij zojuist gehoord hebt, is thans in vervulling gegaan.”

Wat was er dan zo bijzonder aan die tekst uit het boek Jesaja? Op de eerste plaats horen wij Jezus voorlezen dat de Geest des Heren als zalving over hem is gekomen. Jezus, de Christus, de Messias, de Gezalfde, weet zich verbonden met de Vader en de Geest. Hij doet niets uit zichzelf. Hij komt net uit het water en uit de woestijn: twee diepe ervaringen van de Geest, twee Geestrijke ervaringen, waarvan Lucas zo benadrukt dat het ervaringen zijn in de Geest en van de Geest. Een tweeluik, in de hoogte en in de diepte, dat Jezus verbindt met de Vader in de hemel en met de mensen in de hel, geteisterd door duivelse angsten en bekoringen.

Jezus weet dat wie gezalfd wordt een zending krijgt: “Hij heeft mij gezonden.” Hij voelt zich geruggesteund, gestuwd door de Geest en de Vader in de richting van mensen. Maar niet zomaar naar iemand: in de richting van armen, gevangenen, blinden en verdrukten. Met de blijde boodschap van bevrijding, licht en genade.

“Het Schriftwoord dat gij zojuist gehoord hebt, is thans in vervulling gegaan.” (Lc 4,21)

Met weinig woorden toont Jezus hoe kort en krachtig een overweging dient te zijn. Een voetnoot, een opschrift dat tot nadenken stemt en tot actie oproept. Maar dat ook weerstand oproept, als de Geest dat ingeeft. Ook al staan zijn toehoorders aanvankelijk verwonderd en verbaasd over zijn wijsheid, het duurt niet lang of ze verdrijven hem uit hun stad en willen hem van de bergklif werpen. Jezus is nog maar net begonnen of ze willen hem al vermoorden.

Ja, er is moed voor nodig om op te komen voor armen, gevangenen, blinden en verdrukten. Ik denk in het bijzonder aan de episcopaalse bisschop die in haar preek zo moedig was om president Trump te vragen om, in naam van dezelfde God die hem naar eigen zeggen van de dood heeft gered, medelijden te hebben voor de vele mensen die nu bang zijn dat ze uit het land gezet zullen worden. Dat was profetisch van haar. Om dat te durven zeggen, is moed nodig. Haar preek was kort maar krachtig. Een erg mooi voorbeeld van hoe mensen nog steeds begeesterd zijn en geïnspireerd door dezelfde Geest die Jezus begeesterde. “De Geest des Heren is over mij gekomen. Hij heeft mij gezalfd en gezonden om aan armen de Blijde Boodschap te brengen.”

Het Schriftwoord dat wij zojuist gehoord hebben, is thans in vervulling gegaan.