Niet alles in de kerkelijke leer en praktijk is even belangrijk, aldus paus Franciscus. Dus mag je nu zeggen dat de kerkelijke moraal over heikele kwesties als homoseksualiteit of anticonceptie niet de kern is. Een slimme zet van de paus? Of een diepzinnige gedachte?

Vorig jaar was ik te gast bij een katholieke jongerengroep. Men wilde met mij in gesprek over homoseksualiteit en de leer van de Kerk. Ik begon met de stelling dat dit geen kernthema is. Immers, de vuistdikke Katechismus van de Katholieke Kerk besteedt er maar drie paragraven aan. Zo hoopte ik wat druk van de ketel te halen. Maar eerlijk gezegd: men geloofde mij maar netaan…

Hiërarchie der waarheden

Inmiddels is er het een en ander gebeurd. Paus Franciscus is mij te hulp gekomen. In zijn spraakmakende, onder meer in Streven gepubliceerde interview heeft hij uitgelegd dat niet alles in het geloof even belangrijk is. Er is een volgorde van belangrijkheid. Of plechtiger, in de woorden van het Tweede Vaticaans Concilie, er is een ‘hiërarchie der waarheden’. En eenvoudiger, zoals de volkswijsheid het zegt, wat het zwaarste is moet het zwaarste wegen.

De kern van de katholieke moraal is: je hart laten verwarmen door Gods liefde, en die uitstralen

Bovenaan in die hiërarchie van waarheden staat dat God ons in Christus heeft verlost, en dat God ons zijn Geest geschonken heeft. Dat is het zwaarste, en dat moet het zwaarste wegen. Al het andere is daaraan ondergeschikt: Maria, de eucharistie, de hiërarchie bijvoorbeeld. Dat zijn belangrijke thema’s, maar niet de kern.

Hartverwarmend

Iets dergelijks geldt voor moraal. De paus verwijst naar de Emmausgangers uit Lukas 24. “Brandde hun hart niet, terwijl zij met Hem spraken?” Zo moeten wij hartverwarmende mensen zijn, aldus de paus. Niet uit onszelf, maar vanwege onze omgang met God. Immers, geloven in Vader, Zoon en Geest is niet het beamen van informatie, maar een hartverwarmende relatie. De kern van de katholieke moraal is: je hart laten verwarmen door Gods liefde, en die uitstralen. Dat moet dus het zwaarste wegen.

Dat geeft lucht. Ik hoef dus niet te preken over de pil, zoals mij ooit gevraagd werd door een devote parochiaan. Of, je hoeft niet over de details van de eucharistische theologie geïnformeerd te zijn om een goede katholiek te zijn. En homoseksualiteit? Inderdaad, ook homoseksualiteit is niet het kernthema van het geloof.

Ironie

Dat is de reden dat de paus er liever niet over spreekt, ook al wordt hem dat sommige ijveraars kwalijk genomen. “We kunnen niet zo maar hameren op de problemen rond abortus, het homohuwelijk en het gebruik van anticonceptie. Dat kan niet.” Veel katholieken waren opgetogen. Voor de media was het aanleiding, o ironie, om alsnog veel te spreken over een thema dat de paus liever mijdt.

Terug naar onszelf. Het is dus niet laf om niet over de pil te preken. En het is geen truc als de paus liever niet over homoseksualiteit spreekt. Er zijn simpelweg belangrijker zaken.