Op onverwachte plekken treft Jos Moons de Heilige Geest aan. Een pinkstercolumn.

Sinds enige tijd heb ik een nieuwe hobby. Helaas kan ik verder uw nieuwsgierigheid maar matig bevredigen, want het is een onschuldige hobby. Het is zelfs een wat vrome hobby: ik verzamel afbeeldingen van de Heilige Geest.

Lichtvoetig

Zo zag ik laatst een merkwaardige afbeelding van de Heilige Geest in de kathedraal van Antwerpen. Die is om allerlei redenen een bezoekje meer dan waard. Zo heeft de grote schilder Rubens het hoogaltaar verzorgd. Met veel dramatiek beeldt hij Maria’s hemelvaart uit. Ook bouwkundig is het een schitterend gebouw: hoog, licht, lichtvoetig. Maar ik zag dus vooral een afbeelding van de Geest.

Zouden ze met Pinksteren het kruis omdraaien, zodat de gelovigen de Geest ook een keer zien?

Zoals in vele gotische kerken hangt er voorin de kerk een kruis. Het scheidt het priesterkoor en het schip van de kerk, op dezelfde manier als in onze eigen kerk. Prominent op het kruis aanwezig is Christus, Hij staat centraal. Maar in Antwerpen heeft men op de achterkant van het kruis een kleine heilige Geest afgebeeld. Een ‘heilige geestje’!

Achterzijde van het altaarkruis van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal in Antwerpen. Foto: adam w/Flick.com (cc)

Concilie

Als de Geest eenmaal op de foto staat begint het in feite pas. Dan kruipt het bloed waar het niet gaan kan, en denk ik erover na wat de afbeelding te zeggen heeft. Waarom op de achterkant, bijvoorbeeld? Vast vanwege de kapittelheren die lang geleden aan de kerk verbonden waren, en die op het priesterkoor de getijden baden. (Vergelijk ook het mooie koorgestoelte.) Als de preek eens al te saai was, moesten de goede kapittelheren wat te zien hebben, natuurlijk. Daarom zie je zowel vanuit het schip als vanaf het priesterkoor wat, namelijk Christus respectievelijk de Geest.

Is het misschien veel beter om gewoon je ogen open te houden?

Maar ja, dan zien alleen de koorheren de Geest. Zouden ze met Pinksteren het kruis omdraaien, zodat de gelovigen in het schip van de kerk de Geest ook een keer zien? Dat zou toch mooi zijn: dat niet alleen de kapittelheren de Geest zien, maar ook het volk? Dat zou ook erg passen bij het Tweede Vaticaanse Concilie, dat immers stelt dat de Geest de kerk niet alleen leidt via het ambt en de sacramenten, maar ook via de geestesgaven die aan ieder geschonken zijn.

Ogen open

Of is dat niet meer nodig? Is het eigenlijk nogal beperkt om plaatjes van de Heilige Geest te sparen? Is het misschien veel beter om gewoon je ogen open te houden, en om je heen te kijken? Zie je dan voortdurend de heilige Geest: in vreugdevolle of geduldige mensen, in milde mensen of in eenvoudige mensen, in gastvrije mensen…? Zijn dat ook allemaal kleine ‘heilige geestjes’, misschien?

Ik ben nog lang niet uitverzameld…