Ouders die hun kinderen zegenen als ze gaan slapen. Een zegen die meegegeven wordt aan het eind van de kerkdienst. Wat gebeurt er eigenlijk als je iemand zegent?

Tip: Luister naar Du bist gesegnet van Joachim Goerke tijdens het lezen van deze meditatie.

Toen vroeger ouders hun kleine kinderen ‘s avonds voor het naar bed gaan een kruisje gaven op hun voorhoofd, was dat beslist een vorm van zegenen. Het kan best zijn, dat er ook in deze moderne tijd van secularisatie hier en daar nog wel ouders bestaan, die deze traditie volhouden. Waarschijnlijk zouden ze wat ze hun kinderen met dit gebaar meegeven geen zegenen durven noemen. Ze zullen dat waarschijnlijk vooral doen om bij hun kinderen een gevoel aan te kweken van dankbaarheid en eerbied, vanuit de overtuiging dat er in het leven altijd een Hogere Macht is,  die bereid is over hun kinderen te waken. Zo’n kruisje bij het slapen gaan is routine, maar toch ook heel intiem eigenlijk. Die ouders zullen er geen vrome woorden bij uitspreken, maar alleen al door dit gebaar voltrekken ze toch zoiets als een zegen. 

Nog altijd wordt er veel gezegend op de hoogtepunten van een mensenleven

Nog altijd wordt er binnen de kerk door de ambtsdragers veel gezegend op de hoogtepunten van een mensenleven. En elke kerkdienst eindigt met een klassieke zegentekst, waarmee de verzamelde gemeente wordt toegesproken. Maar de woorden van die zegening zijn jammer genoeg zo ingesleten, dat men zich de diepe betekenis ervan niet meer realiseert. Dan zijn ze voor de aanwezigen alleen nog maar het signaal, dat de viering is afgelopen en dat je naar huis mag. Jammer eigenlijk.

Wat gebeurt er precies bij het zegenen?

Bij het zegenen worden spirituele krachten afgesmeekt en doorgegeven. Zegenen vindt plaats daar waar God wordt uitgenodigd om liefdevol om te zien naar een van zijn schepselen, naar een mens of een ander element van zijn schepping.

Wie een medemens zegent, wordt alleen al door zijn liefdevolle aandacht tot instrument, waardoor de krachten van de hemel hun weg vinden naar die medemens. En een mens die gezegend wordt, zal door de zegen steeds meer in harmonie met zichzelf komen, meer zichzelf worden, zoals God in zijn wijsheid en liefde hem of haar bedoeld heeft bij Zijn schepping.

De kracht van Gods Heilige Geest

Zegenen is méér dan voorbeden uitspreken: er horen woorden bij, die duidelijk maken wat de lichaamstaal wil uitdrukken. Het gebaar, dat voornamelijk door de handen wordt gemaakt, straalt kracht uit. Het is onnodig en eigenlijk ook niet wenselijk, dat die handen het lichaam van de ander aanraken. Liever zal de persoon die zegent zijn handen uitstrekken boven het hoofd of de schouders van de ander die gezegend wordt. Zo vertellen die handen al woordeloos, dat ze de kracht uitstralen van Gods heilige Geest. Daarom is het goed voor iemand die Gods zegenkracht door wil geven, dat men zich helder bewust is van wat er in zijn handen te voelen is. En zoals Jezus’ handen indertijd telkens opnieuw bij het zegenen ook genezing brachten, mag men ook nu weer hopen, dat de zegen onder onze handen heling meebrengt, en dan niet fysiek, want heling en heil vinden plaats in iemands binnenste.

Een verbinding tussen de Levende en een mensenkind

Zegenen doe je door het maken van een heilig en helend gebaar; het woord dat daarbij gesproken wordt, geeft richting en duiding aan dat gebaar. Daarom is zegenen meer dan wensen en ook meer dan alleen het uitspreken van voorbeden. Een gebed bij het zegenen zal vaak beginnen met het woordje “moge”:  “Moge jou door dit gebaar geschonken worden dat je….”  Zegenen is dus meer dan wensen en ook meer dan alleen het uitspreken van voorbeden. Het handgebaar spreekt van een verbinding tussen de Levende en een mensenkind.

Wat kan er nog meer gezegend worden?

Niet alleen mensen kunnen gezegend worden, maar ook het eten dat we nuttigen, onze huizen, onze voertuigen, de plek waar we wonen; en ook onze relaties, onze zorgen en verlangens kunnen gezegend worden. En ook de dag van morgen, de gang van zaken. Met open handen de eerste helft van het Onzevader bidden, ook dat is zegenen. En zelfs geld kan gezegend worden, opdat het in de handen van goedbedoelende mensen moge bijdragen aan het scheppen van een betere wereld, een wereld naar Gods bedoelingen. 

Er zijn situaties waar zegenen ook een zegen voor jezelf wordt. Bijzonder geldt dat voor thema’s als vergeving of een vastgelopen conflict. Wanneer het onmogelijk is een medemens om vergeving te vragen, omdat die ander elke vorm van contact weigert, of jammer genoeg gestorven is, kan het helpen die ander te zegenen, zodat je de ander liefde aanbiedt, waardoor je schuld alsnog wordt uitgewist, en je eindelijk vrede vindt.

Foto van Guillaume de Germain via Unsplash