Nikolaas heeft zo zijn twijfels bij de film The two popes. Zou een fictief verhaal ons dichter bij de twee pausen brengen? Hij komt verrast de bioscoop uit.

Zonder veel verwachtingen had ik online een ticket geboekt voor The two popes. Ik volg de kerkelijke actualiteit nogal van nabij. Het leek me niet erg waarschijnlijk dat een film voor het grote publiek mij veel nieuws zou bijleren over beide pausen. Toch waren de 125 minuten film zó voorbij en stapte ik met een vreugdevol gevoel de bioscoopzaal uit.

Bergoglio blijkt wel degelijk uit het juiste hout gesneden te zijn.

Centraal in de film van Fernando Meirelles staat een fictieve ontmoeting tussen kardinaal Jorge Bergoglio (Jonathan Price) en de vermoeide paus Benedictus XVI (Anthony Hopkins). Deze laatste denkt aan aftreden en wil hierover praten met de aartsbisschop van Buenos Aires. Hij vermoedt namelijk dat de Argentijn wel eens een geschikte opvolger zou kunnen zijn. De aanpak van paus Benedictus is, op zijn zachtst gezegd, niet erg diplomatisch. Toch blijkt die, uiteindelijk, succesvol. Bergoglio blijkt wel degelijk uit het juiste hout gesneden te zijn.

Overwacht en soms zelfs schokkend

Het scenario heeft een historische insteek. In het bijzonder wordt het levensverhaal van Jorge Bergoglio, eerst als jonge man en vervolgens als jezuïet en bisschop, uitvoerig uit de doeken gedaan. De dramatische jaren toen de nog jonge Bergoglio leiding moest geven aan de Argentijnse jezuïeten tijdens de militaire dictatuur, komen gedetailleerd aan bod. Voor de kijker die weinig vertrouwd is met de voorgeschiedenis van paus Franciscus kan dit onverwacht en soms zelf schokkend zijn.

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

De verdienste van deze film ligt echter niet op het historische vlak. De Argentijnse voorgeschiedenis van Bergoglio is complexer dan wat de film ervan maakt. Dat geldt ook voor de clichématige wijze waarop de persoonlijkheid van paus Benedictus in het begin van de film wordt geschetst. Zozeer als de film een positief vooroordeel heeft tegenover de charismatische Argentijn, zo karikaturaal lijkt het portret van Ratzinger.  

Two popes, twee mensen

Toch krijg je aan het einde van de film ook sympathie voor paus Benedictus. De film slaagt er in de kwetsbare menselijkheid die schuilgaat achter beide pausen in het daglicht te plaatsen. Een paus is ook maar een mens die, bijvoorbeeld, graag smult van pizza en veel limonade drinkt. Bij een Argentijnse pastorale veldwerker uit die menselijke kwetsbaarheid zich anders dan bij een Duitse intellectueel. Die subtiele inkijk in de ziel maakt dat beide grote persoonlijkheden verrassend dichtbij komen en dat de film aan het einde een geur van mildheid krijgt. 

Beiden blijken bereid de ander ernstig te nemen en zich te laten bekeren.

Door die menselijkheid van beide pausen zo centraal te stellen, raakt de film aan een wezenlijk kenmerk van wat Kerk is. De Kerk wordt gedragen door gewone mensen die fouten maken. Dit geldt ook voor de beide hoofdpersonages, hoe verschillend (om niet te zeggen: tegengesteld) hun persoonlijkheden ook zijn. Beiden blijken bereid de ander ernstig te nemen en zich te laten bekeren. 

De enorme onderlinge verschillen tussen die mensen zijn vaak lastig te dragen. Deze film toont, in het bijzonder in de even onwaarschijnlijke als sublieme slotscène, dat die verschillen een rijkdom zijn en reden om te hopen. Ook voor de Kerk. 

The two popes draait nog in enkele bioscopen en is te zien op Netflix.