Het fiat van Maria is overbekend, maar ook Jozef zei ‘ja’ toen de engel hem uitnodigde een rol te spelen in de menswording. Wat kunnen wij van hem leren?

Er zijn twee evangelieverhalen over de menswording van Gods Woord in Jezus. Eén bij Lukas en één bij Matteüs. Beide evangelisten hadden niet de bedoeling ons biografische feiten mee te delen. Hun verhaal wil vooral de menswording theologisch en spiritueel duiden. Beiden doen dit op een manier die schijnbaar verschillend is. Lukas focust op Maria. Zijn verhaal wordt terecht het verhaal van Mariaboodschap genoemd. Matteüs daarentegen focust op Jozef. Men zou zijn verhaal de Boodschap aan Jozef kunnen noemen. 

De engel verschijnt aan Jozef

De boodschap in beide verhalen komen opvallend overeen. Evenals Maria ontvangt Jozef het bezoek van een engel, zij het in een nachtelijke droom, zoals dat ook in oudtestamentische verhalen van Godsontmoeting gebeurt. Beiden spreken hun onbegrip uit: Maria zegt dat ze geen man bekent en Jozef dat hij Maria niet tot vrouw kan nemen. Beiden ontvangen daaromtrent hetzelfde antwoord van de engel: vrees niet, wat is ontvangen, wat wordt verwekt, is vrucht van Gods Geest. Beiden horen dat het kind Jezus moet heten, wat betekent ‘God brengt redding’. Maria en Jozef worden uitgenodigd daar actief en verantwoordelijk op in te gaan. Maria spreekt tegenover de engel haar fiat uit. Jozef gaat in op de boodschap van de engel en “neemt Maria tot bruid”.

Ik moet Maria zijn en God ter wereld brengen

Mystici vereenzelvigen zich graag met het mysterie van de menswording van Gods Woord waarop Maria en Jozef ingingen. De middeleeuwse mystica Hadewijch schrijft in één van haar brieven: “De hoogste eer die wij God kunnen bewijzen is dat wij Hem geestelijk in ons laten geboren worden, zoals Hij eens in Maria ook lichamelijk ter wereld kwam”. De Duitse mysticus Angelus Silesius verwoordde op gedurfde wijze: “Ik moet Maria zijn en God ter wereld brengen”. Silesius heeft goed verstaan dat wij, zoals Maria, Gods Woord ter wereld moeten brengen door onze manier van leven en omgaan met onze medemens. 

Jozef neemt Maria als vrouw

Matteüs nodigt ons uit dit mysterie ook met Jozef te beleven. Maria ontving door haar fiat het Woord en bracht het lichamelijk ter wereld. Door Maria als vrouw te nemen aanvaardde Jozef het mens geworden Woord in Maria met zorg te omringen en erop toe te zien dat het zich kon ontwikkelen in de wereld.

Als wij met Maria en Jozef “ja” zeggen

Het mysterie van de menswording in Maria en Jozef toont ons dat de komst van Gods verlossende aanwezigheid in de wereld een gave Gods is, zonder menselijke tussenkomst of verdienste. Maar dit wonder van Gods pure gave kan alleen werkelijkheid worden als wij met Maria en Jozef ingaan op het bezoek van de engel en “ja” zeggen op zijn boodschap.