Bart Beckers stapt naar binnen bij de tentoonstelling over Ensor in Antwerpen. Ook al heeft hij aanvankelijk niet meteen een klik met zijn werk, hij wordt aangenaam verrast. 

“Ensor”, die naam hoorde ik een aantal jaren geleden voor het eerst in de bioscoop. Het was een kort filmverslag over de uitreiking van de Vlaamse filmprijzen, met bijbehorend beeldje, zoiets als de Amerikaanse Oscars. Na de hoofdfilm was ik het al weer vergeten. Een jaar later gebeurde hetzelfde en Google vertelde mij toen dat de prijs vernoemd was naar een beroemde, moderne Belgische kunstschilder.

Men projecteert citaten van de kunstenaar op de wanden, heel interessant

Afbeeldingen van zijn werk toonden een genre, waar ik niet meteen een klik mee heb, dus klaar voor dat jaar. Lovende ervaringen van mensen over de grote tentoonstelling van het Ensor-jaar 2024 en een onverwachte vondst van een Ensor schilderij bij een recent bezoek aan de Vaticaanse musea, maakten dat nieuwe interesse ontstond toen de Ensor-tentoonstelling Ensors stoutste dromen. Het impressionisme voorbij Antwerpen bereikte in het KMSKA. De museumpas nam de laatste drempel weg.

_{(tekst gaat door onder video)}

Op me af laten komen

Met slechts Wikipedia-achtergrondinformatie en geen zin in audiobegeleiding of rondleiding, ben ik er naar binnen gegaan en heb het op me af laten komen. De tentoonstelling bleek overigens voor die insteek geschikt opgezet te zijn. Ze is chronologisch opgebouwd langs een uitgestippelde looproute met voldoende algemene informatie op de muren en specifieke details op de bordjes naast de schilderijen. Bovendien projecteert men, heel interessant, citaten van de kunstenaar op de wanden, passend bij de periode waarover het in die zaal specifiek gaat. Daarnaast vermeldt men niet alleen de kunstenaars waar Ensor door was beïnvloed en degenen die hij inspireerde, maar hangen er ook daadwerkelijk schilderijen. Sommige behandelen zelfs soortgelijke thema’s, waardoor de overeenkomsten en contrasten mooi zichtbaar zijn.

Hoe ouders de toch niet echt makkelijke Ensor-voorstelllingen aan hun kroost uitlegden, was een aardig bonus-enterntainment

Er zijn ook wat interactieve opstellingen, vooral in de sectie over maskers en skeletten, een thema uit Ensors latere periode. Dat kwam goed uit in deze kerstvakantie, want er waren inderdaad ouders die op de maandagochtend met het gezin een museumbezoek hadden gepland. Hoe ze daar op hun eigen, diverse manieren de toch niet echt makkelijke Ensor-voorstellingen aan hun kroost uitlegden, was een aardig bonus-entertainment. Sommige interessante formuleringen deden mij het betreffende schilderij met een nieuwe blik bekijken.

Kijken met een biddende blik

De christelijke thema’s en afbeeldingen trokken als vanzelf extra mijn aandacht. Regelmatig merk ik dat moderne(re) kunst heel verrassende ervaringen kan opleveren wanneer ik die met een meer biddende of contemplatieve blik bekijk. Ook James Ensor mag zich nu tot dat gezelschap rekenen. Zijn kleine, doch zeer aansprekende Man van Smarten (1891, zie afbeelding) zal in de Goede Week van 2025 zeker een plek krijgen bij de Kruiswegmeditaties.

_{(Meer info over tentoonstelling onder afbeelding)}

De Ensortentoonstelling is tot 19 januari 2025 te zien in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen.