Gehavende manuscripten die bij de Dode Zee werden gevonden, wierpen een nieuw licht op de evolutie van de Bijbel. In Assen worden momenteel enkele tekstrollen tentoongesteld, in de context van hun tijd.

‘Woorden van de Wijze tot de Kinderen van de Dageraad.’ Deze poëtische titel draagt het fragment van een Dode Zeerol, dat momenteel te zien is op een tentoonstelling in het Drents Museum in Assen, tot en met 5 januari 2014. Kleiner dan een hevig gehavend A4-tje is het. Maar desondanks ontroert het door zijn eenvoud, kwetsbaarheid en toch ook stoerheid.

Aansporing

In de toeristengidsen van Michelin zou het de beoordeling vaut le voyage verdienen. Het is de reis waard (vanuit Amsterdam twee uur per trein), want hoe dicht zou je anders kunnen komen bij geschriften, die van grote betekenis zijn gebleken, omdat ze een nieuw licht hebben geworpen op een belangrijke periode in de evolutie van de Bijbel. Deze rollen werden tussen 1947 en 1956 door bedoeïenenherders ontdekt in elf grotten bij de Dode Zee, die ze hun naam heeft gegeven. De meeste ervan zijn in Hebreeuws schrift geschreven op bewerkte dierenhuid, sommige op papyrus en één op koper. De manuscripten waren opgerold en ter bescherming in aarden kruiken opgeborgen. Bij de meeste rollen is er sprake van nogal wat tekstverlies. Maar geleerden, onder anderen van de Groningse universiteit, zijn er niettemin in geslaagd grote delen van de tekst te reconstrueren. Zo valt in de ‘Woorden van de Wijze tot de Kinderen van de Dageraad’ de volgende aansporing te lezen:

Gij die het recht zoekt, betracht omzichtige wandel, en vermeerdert de kracht; en gij mannen van de waarheid, jaagt gerechtigheid na en hebt de trouw lief. Vermeerdert ootmoedigheid en de geheimenissen van het getuigenis dat Hij ontsloten heeft.

Op de tentoonstelling worden acht manuscriptfragmenten geplaatst in de context van hun tijd. Enerzijds de joodse cultuur, waarin uitdrukkelijk aandacht is voor de gemeenschap van Qumran (waartoe Johannes de Doper mogelijk behoord heeft), die zeer kritisch stond tegenover de tempelpriesters in Jeruzalem. Twee fraai versierde ossuaria (bottenkistjes) staan naast een glazen kommetje uit een synagoge in Galilea. Anderzijds de cultuur van de Romeinen, die in het jaar 70 de tempel van Jeruzalem verwoestten. Opvallend in deze afdeling zijn de kleine kleurige zegelstenen. Van de tekstfragmenten is lang niet alles uiteindelijk in de Bijbel opgenomen, maar ze ademen wel eenzelfde geest.

Krap

Technisch valt er op de tentoonstelling helaas een en ander aan te merken. De verlichting is zo zwak, dat de teksten in de gratis gidsjes nauwelijks te lezen zijn, zeker waar de letters op zwart papier zijn gedrukt. Het zogeheten onderzoekslaboratorium is veel te krap geconstrueerd, waardoor de vele bezoekers elkaar in de weg staan bij het bestuderen van teksten en andere objecten. Maar de mooie geïllustreerde catalogus maakt veel goed.

Meer informatie over de tentoonstelling: www.drentsmuseum.nl.

Afbeelding boven dit artikel: het tekstfragment ‘Woorden van de Wijze tot de Kinderen van de Dageraad’. Foto: © Drents Museum.