Jan Stuyt ontdekt in Mechelen een nieuwe vorm van museumbezoek en kijken naar kunst. Hij is enthousiast over het concept ‘Het Kunstuur’.

In Mechelen presenteren ze sinds drie jaar recente kunst op een nieuwe manier. Deze tentoonstelling heet ‘Het Kunstuur’. Bezoekers lopen in groepjes van acht personen een uur door een prachtig oud gebouw in het stadscentrum. Ze krijgen een dertigtal schilderijen te zien van Belgische kunstenaars die leefden tussen 1850 en 1950. Bij ieder schilderij vertellen bekende en minder bekende Vlamingen een kort verhaal. Ze verschijnen op de muur als een geprojecteerde voorstelling, een hologram. In de editie 2021- 2022 zijn dat onder meer de eerste minister van België Alexander De Croo, psychiater Dirk De Wachter en televisiepresentator Phara de Aguirre.

De ogen van het jongetje

Ik werd de ene keer geraakt door het schilderij, een andere keer was het het verhaal erbij dat me bijbleef. Bij Phara de Aguirre was het allebei raak. Zij vertelt over het jongetje Juan dat als alleenstaande minderjarige asielzoeker werd opgevangen in België in 1936. Hij ontvluchtte met veel andere kinderen de Spaanse burgeroorlog. Haar vader was ook zo’n jongen. Er kwamen destijds vijfduizend kinderen met de trein naar België, de niños de la guerra. “Ze gingen eerst met een klein bootje, en dan met een groot schip vanuit Baskenland naar Frankrijk, samen met honderden andere kinderen. Een maand later gingen ze met de trein naar België. In elk station moest een wagon uitstappen. Mijn vader is in Mechelen uitgestapt.” De ogen van het jongetje en het verhaal van Phara hebben me dagenlang vergezeld.

De helft komt uit particuliere collecties en is zelden te zien

Premier De Croo geeft een toelichting bij een schilderij van Valerius De Saedeleer van een boomgaard. Hij besluit zijn bijdrage aldus: “Hoe ik zulke dingen weet over de boomgaard? Wel, ik ben opgegroeid tussen de fruitbomen. Recht tegenover ons ouderlijk huis is een immense boomgaard. Het was het beroep van mijn grootouders, de hobby van mijn vader.” 

Door Valerius De Saedeleer.

Het Kunstuur houdt je nieuwsgierig

Elk schilderij dat er hangt is echt, dat wil zeggen geen reproductie, en de helft komt uit particuliere collecties en is zelden te zien. Het uur verveelt geen minuut. Telkens ben je weer nieuwsgierig als de aandacht zich na enkele minuten verplaatst naar het schilderij ernaast. 

Een gepensioneerde rechter spreekt met genegenheid over de stilte op twee schilderijen van zijn overgrootvader Valerius De Saedeleer. Het leken me wel uitvergrotingen van details van Breugel. 

Maar streng zijn is ook een vorm van liefde

Annelies Verlinden, minister van Binnenlandse Zaken, mijmert bij een schilderij van vijf kostschoolmeisjes. Het ontlokt haar de ontboezeming: “Ook ik ben naar een uniformschool geweest en ik heb dus zes jaar een blauwe overgooier gedragen. Mijn school was streng, maar streng zijn is ook een vorm van liefde.” Goed gezegd, denk ik dan. En Léon Spilliaert heeft het mooi geschilderd. 

Toelichting door iemand die blind is

Er is nog veel meer moois te zien en te horen. Jacob Smits was voor mij helemaal nieuw: hij heeft een eigen museum in Mol in de Kempen. Er zijn prachtige schilderijen van Rik Wouters – zijn ze af, of bewust zo gelaten? En heeft u wel eens een toelichting gekregen bij een schilderij van iemand die blind geworden is?

Door Rik Wouters

Deze vierde editie van Kunstuur loopt nog tot eind november 2022 in Mechelen, editie 5 is vanaf 23 december te zien. Sinds april van dit jaar is er ook een Kunstuur in Hasselt in Limburg en in 2023 opent het Kunstuur in Roeselare. Reserveren is noodzakelijk, want de toegang gaat in kleine groepen van 10 personen om de twintig minuten.

Meer informatie vindt u op www.hetkunstuur.com.

Foto’s door Dominique Provost.