Iona is een lieflijk, maar vrij onbeduidend eiland in een ruwe uithoek van Schotland. Wat verklaart de populariteit ervan?

Op Iona is de kerstening van Schotland en van het noorden van Engeland begonnen. Op Iona, dat onooglijke eilandje met 126 permanente inwoners, zes kilometer lang en twee kilometer breed, voor de kust van het ruwe eiland Mull dat zelf voor de kust ligt van de Schotse highlands.

Iona werd de bakermat van economische, culturele en spirituele ontwikkeling

Maar Iona is geen godvergeten eiland. Dagelijks steken honderden bezoekers over vanuit de haven van Oban om daarna een moeizame tocht aan te vatten in zwaarlijvige bussen over de nauwe, kronkelende wegen van Mull om daar alweer een veerboot te nemen naar Iona. Wat komen al die bezoekers daar in godsnaam zoeken?

Bezieler

Op Iona is in 563 de Ierse monnik Columba geland om er een abdij te stichten en om zich vandaar te wagen aan de missionering van de heidense Kelten en Picten van het Schotse vasteland. Een heldhaftige onderneming, ook al genoot hij de bescherming van ten minste één van de Schotse koningen. Maar zie, zijn abdij werd een succes en Columba zelf werd al vroeg vereerd als een grote heilige, de bezieler van vele monniken en gelovigen.

Het eilandje werd de bakermat van economische, culturele en spirituele ontwikkeling. Volgens een geloofwaardige hypothese zou hier het befaamde Book of Kells vervaardigd zijn, het manuscript dat geldt als één van de grote meesterwerken van de vroege middeleeuwen. Het wordt nu bewaard in Dublin waarheen het al vroeg werd overgebracht om het te beschermen tegen de rooftochten van de Noormannen. Sommige Ieren beweren natuurlijk dat dit manuscript niet in Schotland maar in Ierland, in de abdij van Kells, werd vervaardigd. Niet dat dit getouwtrek veel belang heeft: Iona en de eilanden in de omgeving werden vanouds in hoofdzaak bewoond door Ierse kolonisten.

Oecumenische gemeenschap

Is het dit historische en spirituele aureool dat de vele bezoekers aantrekt? Dat moet zeker meespelen. Je komt niet van ver omdat Iona een opvallend lieftallig eiland is in een ruwe uithoek van Schotland. En ook niet omdat het een pittoreske dorpsstraat heeft en nu ook een golfterrein. Je komt er voor de abdij die ooit grondig werd geplunderd door de Noormannen en nog grondiger verwoest tijdens en na de Schotse reformatie. Maar die nu opnieuw werd opgebouwd dankzij de inzet van vele vrijwilligers en die zelfs opnieuw bewoond wordt door een oecumenische gemeenschap die de oude traditie nieuw leven wil inblazen.

Het is vooral een oasis van geestelijke rust, wat het altijd is geweest.

Iona is met zijn abdij een bezienswaardigheid geworden. Het is vooral een oasis van geestelijke rust, wat het altijd is geweest. Vele koningen, Schotse en andere, liggen hier begraven. En ook John Smith, ooit de leider van de oppositie in het parlement van Westminster en schielijk overleden vooraleer hij premier kon worden. Hij hield van Iona. En hij is niet de enige. Vele Schotten houden van Iona en van de herinneringen die aan dit eiland verbonden zijn.

Verdeeld

Columba zelf werd ook niet vergeten. Hij is de beschermheilige geworden van vele kerken in Schotland, van katholieke, maar ook van anglicaanse en zelfs van presbyteriaanse. Iona vraagt de bezoekers om waardering voor de vroege middeleeuwen toen het christendom nog niet verdeeld was tussen elkaar bestrijdende kerkgenootschappen. Ook dat verklaart wellicht waarom die kerkgemeenschappen zo vlot samenwerken op Mull en elders in Schotland.

Afbeelding boven dit artikel: Uitzicht op zee vanaf Iona. Foto: dtydontstop via Flickr.com (creative commons).