Een kind met beperkingen wordt geboren, het zal niet lang leven. Clara Dupont-Monod beschrijft volgens Leo De Weerdt origineel en diepgaand hoe de andere kinderen uit het gezin hiermee omgaan.

“Als zij zouden zwijgen, dan zouden de stenen het uitschreeuwen”. Lc,19:40

De auteur Clara Dupont-Monod is afkomstig uit een protestantse landbouwers familie die sinds vele generaties in de Cevennen woont. Met Wat de stenen ons vertellen schrijft ze een wondere en wat verwoording betreft grensverleggende roman.

Het verhaal start als een poëtisch sprookje rond de geboorte van een kind. “Mismaakt zou ongepast zijn, gebrekkig ook … Het kind functioneerde niet zoals we dat gewoon zijn (een hand is om mee te grijpen, benen zijn om mee te lopen). Zoals het schoonheidsfoutje in de hoek van een schilderij, dat er niet hoort, maar dat de schilder toch wilde laten zitten.” 

Een kansloze baby

De auteur geeft de namen van de hoofdrolspelers noch een precieze situering van het drama prijs. Als lezer weet je enkel dat de historie zich afspeelt in een gehucht van de Cevennen, genesteld in het hart van de bergen. Bereikbaar via piepkleine, kronkelige weggetjes en beschermd tegen tegenspoed door de grote middeleeuwse houten toegangspoort. 

De diagnose van de medische wereld is zonder genade

Het is in deze zorgeloze omgeving, die men zich ten onrechte als onveranderlijk zou kunnen voorstellen, dat de baby wordt geboren. Schijnbaar heel mooi maar in werkelijkheid te kalm en te stil om te zijn zoals de anderen. Enkele maanden na de komst van dit kleine wezen met een “slap lichaam” en een “beweeglijke en lege blik”, verandert het leven van het hele gezin. De diagnose van de medische wereld is zonder genade: de baby zal nooit zien, spreken of lopen. Het heeft weinig kans om langer dan drie jaar te leven.

Het literaire talent van Clara Dupont-Monod

Het kortstondig samenwonen met dit “onaangepaste” kindje zal voor altijd mede de persoonlijkheid bepalen van de gezinsleden. De oudere broer met zijn quasi-moederlijke instincten, de jongere zus verteerd door opstandigheid, en het “nakomertje” (geboren na de tragedie als een late troost voor de ouders, uitgeblust door verdriet). Elkeen reageert met tegenstrijdige gevoelens en vertellen op hun eigen manier hoe ze de relatie met het “kind” hebben doorgemaakt.

Dankzij het literaire talent van Clara Dupont-Monod kruipen we in hun huid. Haar korte, beschrijvende zinnen dompelen de lezer onder in de fysieke en psychologische intimiteit van de hoofdpersonen. Daarnaast zijn de stenen op de oude binnenplaats van de boerderij mede getuige van deze familiale omwenteling. Met hun duizend jaar oude wijsheid geven ze lucht aan hun gevoelens van vrees, medelijden en hoop. Als het koor in een Griekse tragedie vertellen ze over de veranderingen in het leven op de boerderij. 

Een verhaal over liefde

De schaamte, de schuldgevoelens en de opstandigheid die leven bij de verschillende gezinsleden, geven de ambivalentie weer ten opzichte van het onaangepaste kind. De auteur beschrijft dit zonder moraliserende of kleffe sentimenten, maar door dicht bij de gevoelens van de hoofdpersonages te komen. 

Maar dit is ook een verhaal over liefde, de liefde die een gezin verenigt

Een wonderbaar deels autobiografisch verhaal, doordrongen van humanitas en een schitterend eerbetoon aan personen met een beperking. Bovendien biedt deze roman een originele en diepgaande benadering van een thema – het leven met een “onaangepast” kind – dat een delicaat en moeilijk onderwerp blijft. Maar dit is ook een verhaal over liefde, de liefde die een gezin verenigt dat probeert vol te houden, ondanks alle beproevingen en pijn.

“Wat de stenen ons vertellen” werd in Frankrijk bekroond met drie belangrijke prijzen: le Prix Landerneau, le Prix Femina 2021 en de Prix Goncourt des lycéens 2021 en stond eveneens op de mid-list van de Pirx Goncourt 2021.

Clara Dupont-Monod. Wat de stenen ons vertellen. Meulenhoff, Amsterdam, 2023. 176  blz. 21,99 euro.