webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
Eindelijk is er een Nederlandstalig boek over Nicolaas Kluiters, de Nederlandse jezuïet die in 1985 vermoord werd in Libanon. Jezuïet Jan Stuyt woonde ooit enkele maanden met hem in huis en is er enthousiast over.
In de Bekaavallei in Libanon wordt de herinnering gekoesterd aan hun pastoor, de Nederlandse jezuïet Nicolaas Kluiters. Nicolaas was na een vorming als beeldend kunstenaar op 25-jarige leeftijd ingetreden bij de jezuïeten, en vanaf het begin voorbestemd voor de zending in het Nabije Oosten. Hij was 45 jaar oud toen zijn toegetakelde ontzielde lichaam werd gevonden op de bodem van een ravijn.
Wie zijn voormalige parochianen bezoekt, krijgt de verhalen te horen hoe Nicolaas rivaliserende clans tot elkaar bracht. Hij zag al snel dat er, zonder werkgelegenheid voor vrouwen, geen toekomst was in de bergdorpen. Nicolaas organiseerde de komst van naai-ateliers. Toen hij merkte dat de vrouwen wel wilden komen werken maar dat er geen vervoer was, regelde hij een busje. Hij was er in zijn eigen woorden ‘herder van de herders’.
We leren Nicolaas kennen als een man met een grote liefde voor de aan hem toevertrouwde mensen
De katholieke bisschoppen van Libanon hebben begin 2022 de procedure in gang gezet die kan leiden tot een zaligverklaring van Nicolaas. Hij is omgebracht vanwege zijn geloof en zijn liefde.
Nicolaas is in Nederland niet bekend, zelfs niet in zijn geboortestad Delft. Het is daarom een goede zaak dat zijn levensbeschrijving is vertaald door Benoit Lannoo uit Antwerpen, kenner van de Oosterse kerken. Een Arabische vertaling verscheen in 2022.
Het oorspronkelijke boek komt uit 2013 en is geschreven door Carole Dagher, een Libanese auteur. De Nederlandse uitgave is vlot leesbaar en vol van dagboekfragmenten van Nicolaas zelf. Lannoo heeft meer gedaan dan alleen vertalen: hij heeft het notenapparaat gecontroleerd en aangevuld met als resultaat 80 bladzijden verklarende voetnoten, een biografisch lexicon en een verklaring van ignatiaanse termen.
We leren Nicolaas kennen als een man met een sterk, traditioneel geloof en met een grote liefde voor de aan hem toevertrouwde mensen. Terwijl in Libanon de burgeroorlog om zich heen grijpt, kiest hij er voor om bij zijn parochianen te blijven. Samen met zijn oversten zocht hij keer op keer naar wat God van hem verlangde. Moet ik gaan als het zo gevaarlijk is? Ben ik op mijn plaats als de weerbarstige Arabische taal het werken zo moeilijk maakt ? Heeft de kerk van Nederland mij niet ook nodig? Het geweld om hem heen neemt toe, één van zijn beste catechisten werd vermoord, Nicolaas bleef trouw aan zijn mensen, trouw aan de plek hij nodig was.
“In plaats van mooie dingen te scheppen met papier, potloden, pennen en penselen, is Nicolaas omwille van Jezus schoonheid gaan creëren met mensen, vooral met hun zielen. Hij ontdekte zijn missie terwijl hij naar schoonheid zocht. Hij was naar Frankrijk getrokken om er de glas-in-loodramen in kerken te bewonderen. In die tijd rekruteerde Abbé Pierre jongeren voor het bouwen van woningen voor armen. Nicolaas nam deel aan zulke bouwprojecten; hij voelde zich aangetrokken tot de dienst aan de armsten. […] Maar Nicolaas hield echter niet van improvisatie. Om de armen te helpen, had hij niet alleen een goed hart nodig. Het ging om een beroep dat hij moest aanleren: het sociaal werk. Daartoe liet hij zich in Beiroet opleiden aan de sociale academie.”
Dit getuigenis is van pater Michel Halbecq, die net als Nicolaas behoorde tot de jezuïetencommunauteit van Tanaïl.
Carole Dagher, Nicolaas Kluiters SJ – Herder in een verscheurd Libanon, Bernemedia/Halewijn 2023, 343 blz, € 24,95. Het boek is hier te bestellen: voor Vlaanderen en voor Nederland.
