Het Afrika van de film Rebelle is gruwelijk, maar kent ook hartelijkheid en tederheid. Een bespreking.

De kalasjnikov en de machete staan centraal in de Frans-Canadese film Rebelle. Het leidmotief is de geboorte van een kindje. De film speelt met de tijd. In het begin spreekt een zwanger meisje, Komona geheten, tot haar kind. Daaraan gaat een verhaal vooraf en dat wordt dan verteld: de ontvoering van een twintigtal kinderen door rebellen; de opdracht aan hen tot executie van de ouders; de opleiding tot kindsoldaat: “Voortaan zal deze kalasjnikov je vader en moeder zijn”; de gevechten; het drinken van bedwelmend boomsap; de transformatie van de natuur en de verschijning van de geesten als gevolg daarvan; de benoeming van Komona om haar magische krachten tot ‘heks van de Grote Tijger’; en de kennismaking met Magicien, de albinojongen die voor de rebellen vecht en die amuletten uitdeelt. Met hem vlucht zij en trouwt met hem nadat het onmogelijke is gebeurd: de witte haan is door de albino gevonden en gevangen. Dan mag hij de geweren opbergen.

Wrang succes

Maar de rebellen komen terug. Grote Tijger blijkt een echte bruut, die meer dan één vrouw heeft. Maar met Komona heeft hij een wrang succes. En Magicien verzet zich tegen de scheiding van Komona: “Jij hebt geen recht op haar, zij is mijn vrouw.” Hij wordt stante pede met de machete vermoord.

Maar met dezelfde machete worden bomen geveld, de vruchten ervan geoogst, gepeld en tot olie verwerkt – de machete verbeeldt dood én leven, vrede én oorlog.

Komona gaat bevallen. In een serie lange sequensen maken wij die gebeurtenis mee: haar bezoek bij de vroedvrouw, haar tocht in de prauw, haar eenzame bevalling. Die lange dagen beleven wij alsof tegelijk de oorlog wegtrekt. Komona is veertien als haar baby wordt geboren en zij weer vriendelijke mensen ontmoet. Dan kan zij haar ouders ook een waardige begrafenis bezorgen en wordt zij zelf opnieuw geboren.

Wreedheid en liefde

Het Afrika van deze film is gruwelijk: er wordt naar hartenlust gemoord en gebruld, het is primitief godsdienstig met hallucinaties, amuletten, heilige dieren en magische melk. De chaos is totaal.

Hartelijkheid en tederheid echter, hoe snel ook verteld, blijken onmiskenbaar aanwezig: er moet toch ook een positief perspectief bestaan. Daarvoor staat de geboorte van het kind. Maar de film bevestigt feitelijk wel een vooroordeel.

De beelden van savannes, rivieren en wouden spelen hun rol van perfect decor, net zoals de armoede van de hutten, het rammelend vervoer en de gloednieuwe geweren. Zo beleven wij vooral één aspect van het Afrikaanse continent in een prachtig geschilderd drama.

Meer informatie: www.rebelle-lefilm.ca.