webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
Grootschalige mijnbouw ontwricht de samenleving en het milieu in heel Centraal-Amerika. Enkele direct betrokkenen in Honduras vertellen hun ontluisterende verhaal.
Hij praat rustig, maar geladen, Enrique, een oudere boer met een grijze snor. “We zijn bedreigd, omdat we de allerarmsten onder ons hebben verdedigd, het land en het water.” Een jaar geleden heeft hij met bewoners van zijn dorp in het noorden van Honduras een ketting gespannen vóór zijn huis om zo de toegang te versperren: een heldere boodschap aan de mijnbouwbedrijven in de regio. “Wij verkopen onze grond niet, blijf weg.”
De volgende dag knipte de politie de ketting door, noteerde de namen van alle betrokkenen en beloofde dat ze weer terug zouden komen. Dit soort intimidatie is geen uitzondering; het gebeurt systematisch bij gemeenschappen van boeren verspreid over het land.
Een jaar eerder had een nieuwe wet de deur open gezet voor het zoeken naar geschikte locaties voor mijnbouw, overal in het land. Buitenlandse bedrijven zijn het land waarop de boerenbevolking tientallen jaren heeft geleefd en gewerkt gaan afgraven en exploiteren.
Bisschop Lenihan van La Ceiba vertelt dat gewapende bendes de boeren in zijn bisdom onder druk hebben gezet om hun land te verkopen. “We zijn in gesprek gegaan met enkelen van de mijnbouwexploitanten in de provincie. We brachten mensen uit de gemeenschappen mee, hadden twee bijeenkomsten, maar slaagden er niet in de belangrijkste exploitant hier te stoppen. Op een gegeven moment zei hij dat als het niet met zachte hand zou gaan hij mensen hierheen zou brengen om hem met geweld toegang te verschaffen tot de benodigde grond. Er heerst grote spanning in de regio; de situatie is uiterst moeilijk voor de bevolking. We hebben met de mensen gesproken en geprobeerd onze solidariteit te tonen. Maar het is moeilijk opboksen tegen de machinerie van de overheid en hen te overtuigen het land met rust te laten.”
“We zijn maar een klein groepje tegenover een grote bende machthebbers”
“De mensen hier zijn erg bezorgd, want ze zien welke schade de mijnbouw op andere plaatsen heeft toegebracht aan mensen en water. Er is een duidelijk verband tussen de mijnbouw en het toenemend aantal zieken en ziektes. Maar hierover wordt niets gepubliceerd; dat zou schadelijk zijn voor de mijnbouwbedrijven.”
“De politici kennen het standpunt van de Kerk. Ook kerkelijke groepen hebben in het openbaar geprotesteerd en dat is prima. We hebben veel meer mensen nodig die dat doen. We zijn maar een klein groepje tegenover een grote bende machthebbers. Maar we geven de hoop niet op. De strijd voor het behoud van de natuur gaat door. Als franciscaan voel ik het ook als mijn plicht de natuur te verdedigen.”
De agressieve houding van de mijnbouwbedrijven heeft verdeeldheid gebracht binnen families en parochies. Sommigen besluiten, om economische motieven, hun land toch te verkopen. Jongeren uit andere streken worden dan hierheen gehaald om het land bouwrijp te maken voor de mijnen. Het probleem is, dat er ook nauwelijks economische alternatieven zijn in het gebied.
Anderen besluiten desalniettemin zich te verzetten. Toen ze een beroep deden op hun pastoor, pater Espinoza, aarzelde deze eerst maar ging uiteindelijk toch met hen mee. Een mijneigenaar diende een klacht in bij de bisschop. “Toen hebben we de bisschop uitgenodigd onze gemeenschap te bezoeken. We wilden hem laten zien dat niet ik de gemeenschap had overgehaald, maar de gemeenschap mij.” Toen de bisschop kwam, was de kerk boordevol en de aanwezigen maakten hun visie dat ze de mijnen niet wilden klip en klaar. Ze vroeger om sterkere en duidelijke standpunten van de kerkelijke leiding.
Exploitatie van de bodemschatten is een groot probleem, niet alleen in Honduras maar in heel Centraal-Amerika. Alleen niet in Costa Rica; daar heeft de regering elke vorm van oppervlakte-mijnbouw uitgebannen. Dat voorbeeld zou overal moeten worden nagevolgd.
Noot van de redactie: De auteur van dit artikel reisde in september 2013 met een delegatie van Amerikaanse en Canadese jezuïeten naar Honduras, en deed daarvan in meerdere artikelen verslag in het weekblad America. Dit artikel is een samenvatting van de bijdragen Mining Justice en Down To Earth uit de editie van 10 februari 2014. Vertaling en bewerking voor Ignis: Jan Peters SJ.
