In april 2014 werd in Homs, Syrië, de Nederlandse pater Frans van der Lugt SJ vermoord. Hoe is de situatie in Homs een jaar nadien, en hoe wordt zijn gedachtenis geëerd?

Het dodental van het geweld van de laatste vier jaar in Syrië is volgens het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten opgelopen tot meer dan 200.000. Meer dan twee miljoen mensen zijn van huis en haard verdreven. Het lijden van die vele mensen kreeg vorig jaar een gezicht in de geschiedenis van de Nederlandse jezuïet Frans van der Lugt: hij had ervoor gekozen om in de omsingelde stad Homs te blijven, bij de uitgehongerde rest van de bevolking. Hij was al jaren Syriër met de Syriërs, hij wilde geen voorkeursbehandeling als buitenlander. Hij werd vermoord op 7 april 2014.

Het graf van pater Frans van der Lugt in Homs.

Al-Ard

Ruim een jaar na de moord is zijn graf in de binnentuin van het huis van de jezuïeten in Homs een bedevaartsoord voor christenen en moslims. Er woont één Syrische jezuïet, broeder Michel Daoud. Hij ontvangt iedere dag bezoekers, onder wie opvallend veel jonge mensen. Pater Ziad Hilal SJ woont in het andere deel van Homs, waar pater Frans een centrum had gebouwd met een landbouwproject en opvang voor gehandicapte kinderen: Al Ard, de aarde. Het centrum is verwoest, de wijngaarden vernield en de kinderen zijn weg. Pater Hilal geeft leiding aan het werk van de Jesuit Refugee Service en de noodopvang, en probeert het parochieleven en de catechese door te laten gaan.

Als de vrede komt, zal het centrum van pater Frans herbouwd worden

Een derde jezuïet, Paul Diab, woont in een retraitehuis en bedient van daaruit verschillende kerken in de omgeving van Homs. De overste Nawras Sammour heeft ook taken in Aleppo en Damascus en moet zijn tijd dus verdelen over verschillende plaatsen. Een vijfde jezuïet, Antoun Massamiri (96) woont als gepensioneerde in een convent van zusters. Van pater Paolo dall’Oglio SJ is sinds zijn ontvoering in juli 2013 niets meer vernomen.

Nieuwe start

Het werk van pater Frans wordt voortgezet in Syrië door de Jesuit Refugee Service die mensen helpt zonder onderscheid van ras of geloof volgens het adagium: juist omdat wij katholiek zijn helpen wij iedereen. Het centrum Al Ard zal worden herbouwd als de oorlog voorbij is: daar zijn nu al royale giften voor binnen gekomen. In afwachting van betere tijden wordt een landbouwproject gestart in Libanon voor – noodgedwongen werkloze – Syriërs uit de kampen. Als de vrede komt, zal er een groep gevormd zijn in Libanon en onder de overgeblevenen in Homs, een kader dat leiding kan geven aan de herbouw en nieuwe start van het centrum van pater Frans.

Bij een herdenkingsviering van pater Frans in Londen citeerde de Britse provinciaal overste van de jezuïeten een uitspraak van generaal Patton:

“Niemand kan bepalen hoe of waar hij wordt geboren. Maar sommige mensen krijgen het voorrecht iets te mogen bepalen over hoe zij zullen sterven, en daarmee zeggen zij veel over de manier waarop zij hebben geleefd.”

Zie ook het beeldverslag van het Irish Jesuit Mission Office.
En het interview met Emad Haddad over zijn mentor Frans van der Lugt.