Door de betrekkelijke rust kan Libanon een steunpunt zijn in een turbulente regio. Jezuïet Thom Sicking schetst de situatie in het land.

Het is voor niemand een geheim dat het kleine Libanon omgeven is door een gevecht om de macht in de regio. Iran tegenover Saoedi Arabië, de Verenigde Staten tegenover Rusland, Turkije dat zich na de mislukte revolutie nog meer tot een dictatuur ontwikkelt en een plaats wil veroveren in deze regio, de Koerden die van de chaos gebruik willen maken om eindelijk een eigen staat te vestigen, Syrië waar nog steeds dagelijks hard gevochten wordt door alle partijen, vooral rondom Aleppo.

Dagelijks leven in Libanon

En midden in deze snelkookpan ligt het betrekkelijk rustige Libanon. Zonder president (het lukt alsmaar niet er een te kiezen), met een regering die niet regeren kan vanwege de interne verdeeldheid, met een enorme vluchtelingenproblematiek (anderhalf miljoen vluchtelingen op een eigen bevolking van zes miljoen), met een crisis rond het ophalen van huisvuil, waar het politieke leven geblokkeerd wordt door zowel lokale als internationale interventies…

Dialoog tussen de godsdiensten? Godsdiensten spreken niet!

Hoe kun je in zo’n land leven? En wat gebeurt er? Toch heel wat! Het zomerseizoen zag nog veel toeristen komen, vooral families van geëmigreerde Libanezen. Ieder dorp of stadje van enig belang organiseerde wel een festival met vooral veel muziek en ook veel publiek. Wel betreurde men dit jaar de afwezigheid van toeristen uit de golfstaten die traditioneel in Libanon hun vakantie doorbrengen, maar nu vanwege de politiek situatie hun toevlucht elders hebben gezocht.

Hulp aan vluchtelingen

En wat doen wij als jezuïeten hier? Centraal staat op het ogenblik de hulp aan vluchtelingen via onze Jesuit Refugee Service (JRS). Libanon is het belangrijkste centrum voor de organisatie en coördinatie van de hulpverlening in Syrië en Irak. En ook binnen Libanon word hulp geboden aan de anderhalf miljoen vluchtelingen die hier verblijven, vooral door het verzorgen van onderwijs voor de kinderen van deze families. Er is namelijk veel meer nodig dan voedsel en dekens voor deze vluchtelingen.

De kranten meldden recent een aspect dat nog onderbelicht is gebleven: het buitengewoon grote aantal geboortes onder deze vluchtelingen. Het is een bekend gegeven, dat in situaties van grote armoede het aantal geboortes sterk toeneemt. Werkeloosheid en de promiscuïteit in de kampen zijn er hier belangrijke oorzaken. Maar hoe kun je hier helpen? Uit andere landen komen er momenteel jezuïeten naar Libanon om zich hier voor kortere of langere tijd in te zetten voor het werk van de JRS.

Ervaring met dialoog

Daarnaast krijgt de interreligieuze dialoog steeds meer aandacht, mede gevoed door de problematiek in Europa, waar het aantal moslims snel toeneemt, wat vragen stelt waar de verschillende regeringen nog geen antwoord op hebben. Libanon heeft hierin een eeuwenlange ervaring. Binnen onze Université Saint Joseph, waar ik al jaren werk, bestaat een onderzoeksinstituut rond de relatie tussen christenen en moslims. Er wordt vaak gesproken over een dialoog tussen de godsdiensten, maar godsdiensten spreken niet! Wel moslims en christenen. Daarbij gaat het allereerst om het scheppen van goede persoonlijke relaties. Binnen dit instituut bestaan die relaties. Dit maakt het mogelijk om mensen te leren hoe je met de gelovigen van andere godsdiensten om kunt gaan, hoe je elkaar over en weer kunt respecteren en hoe je iets van de ander kunt leren.

Te midden van alle moeilijkheden zoeken we vooral naar de mogelijkheden

Leren leven met verschillen is een belangrijke factor. Daarom participeert onze faculteit in een samenwerkingsverband van katholieke universiteiten in Europa die onderzoeksprojecten hebben op het terrein van de islam. In Beauvais, in de omgeving van Parijs, was afgelopen maand een internationaal congres georganiseerd, waaraan ook de katholieke universiteit van Bethlehem deelnam. Zo worden plekken waar de concrete dialoog, met alle problemen van dien, wordt gevoerd in contact gebracht met de centra van onderzoek.

Syrië

Een bijkomend voordeel van het relatief kalme Libanon is dat het een rust- en steunpunt mag zijn voor de jezuïeten die in Syrië werken. In Aleppo is het dagelijks oorlog, terwijl er nu in Homs en Damascus te midden van de spanningen weer hard gewerkt kan worden, met name via de JRS. Onder de jezuïeten wordt veel gesproken over de toekomst van Syrië en over onze plaats in dat land. Het land zal er heel anders uit gaan zien ook al weet niemand precies hoe. Maar vandaag gaat het toch op de eerste plaats om steun aan vluchtelingen binnen Syrië en – voor Aleppo – om te pogen hoop te geven aan mensen in een uitzichtloze situaties.

Te midden van alle problemen en moeilijkheden zoeken we vooral naar de mogelijkheden. Ze zijn er, ook in deze turbulente omgeving.