Tentoonstelling Passie voor perfectie in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Foto: De Nieuwe Kerk.

In 2010 kwamen veel onderhuidse spanningen in onze samenleving aan de oppervlakte. Op de drempel van het nieuwe jaar, ontdekt Jan Peters SJ een tentoonstelling waar christendom, jodendom en islam elkaar in harmonie en schoonheid ontmoeten.

De Nieuwe Kerk aan de Dam in Amsterdam, in de sneeuw broederlijk naast het oude stadhuis. Kerkelijke en wereldlijke macht bijna hand in hand, een verstild tafereel van harmonie.

Binnen in de kerk een tentoonstelling, overal waar je kijkt ingebed in spiegelglas. Overal spiegelt de majestueuze schoonheid van deze historische gotische kerk je tegemoet – de zuilen, de ramen, het houten gewelf – en tegelijkertijd ook de mensen om je heen.

Het is eind 2010, een jaar waarin elk gevestigd gezag omlaaggehaald werd, soms met zichtbaar genoegen: de politici van de vorige coalitie (“de linkse kerk”), de bisschoppen en religieuze oversten, maar ook bestuurders, rechters en ten slotte de koningin. Iedereen terug naar het milieu van Henk en Ingrid.

Het is deze ontwikkeling die ook het CDA het afgelopen jaar niet onberoerd heeft gelaten: je laten meedrijven op deze stroming (het ging echt niet alleen over het verschil tussen ‘godsdienst’ en ‘ideologie’) of opkomen voor een christelijke visie op mens en maatschappij?

Binnen in de Nieuwe Kerk lijkt alles nog in harmonie: de prachtige oude manuscripten en kunstvoorwerpen, de stralend weerspiegelende kerk, de ingetogen menselijke gezichten om de kunstvoorwerpen heen. Je moet je even realiseren dat je ook de pronkerige graven van oude oorlogshelden ziet en ook de leegte die de Beeldenstorm uit de 16e eeuw heeft nagelaten. Macht en geweld, maar ook het harde verzet ertegen, zijn van alle tijden.

Het jaar 2010 was niet nieuw in onze geschiedenis, maar veel onderhuidse spanningen kwamen samen. Je kunt het even vergeten op oudjaar tussen al dit glas, dat een harmonische wereld voorspiegelt, waarin bestuurders nog het gezag hebben en mensen in alle verscheidenheid een aandachtige en stille rol vervullen.

De titel van de tentoonstelling luidt: Passie voor perfectie. Het klinkt als een ‘linkse hobby’. Wie is er nu nog geboeid door het ideaal van volmaaktheid, in of buiten onze kerken?

De tentoonstelling toont een gedeelte van de verzameling van een gepassioneerd kunstverzamelaar, geboren in een joodse familie in Iran en nu woonachtig in Engeland, Nasser David Khalili. Het betreft een gedeelte van zijn unieke verzameling islamitische kunst. Rond en achter deze voorwerpen zie je in de spiegels de stijlvolle christelijke kerk en een veelkleurig publiek, waarin zich de breedheid van de bevolking van ons land weerspiegelt.

Het doet Khalili goed, deze ambiance en dit publiek. Hier komt hij in zijn leven voor op: deze samenspiegeling van drie godsdiensten: jodendom, christendom en islam. Een linkse hobby? Als bewijs van dank voor die inzet heeft onze paus hem bevorderd tot commandeur in de orde van Sint Sylvester. Maar spiegels zijn zo kwetsbaar…