Nu de eerste emoties zijn uitgeraasd kunnen we ons afvragen: is Trump een ‘blessing in disguise’?
De verkiezing van Donald Trump als een vroege Sinterklaassurprise: bruut en confronterend van buiten, maar met een verrassende, veelbelovende inhoud. “Een geschenk uit de hemel”, werd deze verkiezing op een sociaal georiënteerde katholieke website in de Verenigde Starten genoemd.
“We hebben zelf de groei van deze ellende laten gebeuren, nu zullen we ermee moeten leven”
Wat is dan dit geschenk, deze aantrekkelijke inhoud van de surprise? Het is de gegroeide overtuiging dat we niet moeten denken dat een wereld van gerechtigheid en vrede tot stand wordt gebracht door een paar politici die wij kiezen, aan wie wij de toekomst in handen geven. Maar dat het gaat om de voortdurende inzet van elk van ons als persoon en gezamenlijk en dit met Gods zegen. Waren we dit niet vergeten gedurende de lange verkiezingscampagne? Dit besef is een geschenk uit de hemel, verpakt in de harde werkelijkheid van Trumps verkiezingsretoriek.
Het jezuïetentijdschrift America heeft afgelopen week, nu de eerste emoties wat zijn uitgeraasd, een paar reacties van katholieken gepubliceerd. Wat zegt hun deze verkiezingsuitslag? En waarom heeft zelfs iets meer dan de helft van de Amerikaanse katholieken op Trump gestemd, ondanks diens eigen onchristelijke handelwijze en verkiezingsleuzen?
Was het de roep om verandering die velen aantrok, zoals ook Obama die acht jaar geleden liet klinken? Verandering tegenover een continuïteit die voor velen – werkelozen, armen – allerminst hoopgevend is? Is het omdat de Amerikanen nog niet rijp zijn voor een vrouwelijke president, zeker na acht jaar met een zwarte president? Is het de manier waarop een progressieve elite (binnen de Democratische Partij) de traditionele waarden van samenleving en gezin opzijzet en als achterhaald beschouwt? Zijn het de economische beloften aan een grote menigte werkelozen? De roep tegen globalisering en vóór het belang en welzijn van de eigen mensen?
De jezuïet Jim McDermott steekt de hand ook in eigen boezem:
Sommige reacties geven aan dat de uitslag een verwerping betekent van de ‘progressieve elite’ en hun arrogante houding ten opzichte van de gewone man. Maar men vergeet dat deze elite ook strijdt voor sociale rechtvaardigheid, voor de bescherming van de zwaksten en meest kwetsbaren in onze maatschappij. Bovendien verwerpt deze verkiezingsuitslag evenzeer de (Republikeinse) rechtervleugel in onze maatschappij.
Het is het hele establishment van links tot rechts dat hier veroordeeld wordt vanwege dat wat gezien wordt als hun gebrek aan interesse of zelfs pure vijandschap ten opzichte van de zorgen van veel, veel Amerikanen. En echt niet alleen de witte werkende klasse. In de media hebben we kunnen zien dat de inzichten en angsten van de Trump aanhang volledig worden gedeeld door de Afro-Amerikanen uit de lagere inkomensklasse.
Gedurende ten minste een hele generatie hebben we zelf de groei van deze ellende laten gebeuren, zo niet mede veroorzaakt. Nu zullen we ermee moeten leven.
In Nederland komen de verkiezingen snel naderbij, zoals overigens in meer Europese landen. We kunnen ons diezelfde vraag stellen: hebben we zelf – als christenen, als kerken – de groei van maatschappelijke problemen laten gebeuren of zelfs mede veroorzaakt? Problemen die ook in Europa tot grote politieke verschuivingen kunnen leiden, waarin de christelijke idealen en de christelijke sociale leer het onderspit delven?
Ook voor ons in Europa is de Amerikaanse verkiezingscampagne en -uitslag een echte Sinterklaassurprise. Hard van buiten, stimulerend van binnen.