Jan Stuyt vindt het groots dat paus Franciscus erkent dat er mensen zijn die een ander richtsnoer volgen dan hijzelf. Oprechte zoekers, onderweg naar de volle waarheid.

Rustig kuierend in de ochtend op het mooie Waddeneiland Schiermonnikoog werd ik aangesproken door een man die duidelijk niet op zijn gemak was: hij was ontredderd. “Ik kan ons zomerhuisje niet meer vinden. Ik ben vers brood gaan halen in het dorp, ik weet dat het huisje aan de voet van de vuurtoren staat, en nu sta ik bij de vuurtoren en ik kan het niet meer vinden.” 

Je kunt lang zoeken wanneer je bij de verkeerde staat.

Ik kon de goede man niet helpen en uit zijn beschrijving kon ik niet opmaken waar hij naar toe wilde. Pas een dag later begreep ik wat er aan de hand was: het kleine Schiermonnikoog heeft twéé vuurtorens, die ruim een kilometer van elkaar afstaan. Als je dat niet weet kun je lang zoeken wanneer je bij de verkeerde staat.

Mensen die zoeken naar de volle waarheid

Paus Franciscus richt zich naar het Licht van Christus. Zijn vuurtoren staat in Jeruzalem, ook al woont hij zelf in Rome en is Rome voor sommige katholieken de plek waar je naar moet kijken. Het is groots van Franciscus dat hij erkent dat er mensen zijn voor wie dat anders is: sommigen richten zich op de rivier Ganges, en anderen op Mekka. Zo is de Paus in gesprek met religieuze leiders in Caïro en was hij in maart 2021 op bezoek bij ayatollah Al-Sistani in Irak. 

Paus Franciscus weet dat er op de wereld meer vuurtorens staan

Zonder iets af te doen aan zijn eigen overtuiging en zijn eigen geloof, erkent hij dat mensen een ander richtsnoer volgen, en dat zij, net als hijzelf, integere en oprechte zoekers zijn. Mensen onderweg naar de volle waarheid. 

Paus Franciscus weet dat er op de wereld meer vuurtorens staan dan alleen die witgele in Vaticaanstad, waarvan hij de vuurtorenwachter is. En hij heeft daar vrede mee.

Met dat idee ben ik opgevoed in de jaren vijftig

Het evangelie gebruikt ook het beeld van het licht als ijkpunt. De kerk is zelf niet het licht, Jezus Christus is dat. De evangelist Johannes opent zijn evangelie ermee en legt uit wie Johannes de Doper is: Die kwam om van het licht te getuigen, opdat iedereen door hem zou geloven. Hij was niet zelf het licht, maar was er om te getuigen van het licht: het ware licht, dat iedere mens verlicht en naar de wereld kwam. 

Zeventig jaar later is dat beeld behoorlijk veranderd

Het leven is overzichtelijker als je vasthoudt aan de gedachte dat er maar één waarheid is: dat de wereld een eiland is met maar één vuurtoren. Met dat idee ben ik opgevoed in de jaren vijftig. Dat straalde de katholieke kerk uit en de meeste gelovigen dachten er net zo over. Zeventig jaar later is dat beeld behoorlijk veranderd en het is dus niet raar dat sommige gelovigen in de war zijn, en enkele bisschoppen ook. We hebben ingezien dat er wel meer vuurtorens aan de kust staan, soms zelfs twee op één klein eiland. 

Het feit dat er meer bakens zijn betekent overigens niet dat onze toren geen licht meer geeft; het is alleen niet meer de enige. Gunnen we elkaar het licht in de ogen?

Afbeelding: Edward Hopper, The Lighthouse at Two Lights.