Regisseur Ken Loach levert met Sorry we missed you wederom een filmisch meesterstukje over sociaal onrecht. Een eenvoudige arbeider wordt ‘gedwongen’ tot moderne slavernij.
Ricky en Abby Turner vormen met hun twee kinderen een arbeidersgezin in Newcastle. Abby werkt in de thuiszorg, waar ze dagelijks met veel toewijding en een groot hart bejaarde en gehandicapte mensen verzorgt. Ricky doet laagbetaald werk, maar is er trots op nog nooit een dag te hebben verzaakt.
Veel van die nieuwe arbeidsrelaties hebben geen fatsoenlijke sociale bescherming.
Vanwege de hevige hypotheekcrisis in 2008 moest het gezin van woning ruilen en een krapper huurhuis betrekken. Ricky en Abby Turner beseffen dat ze hun droom een eigen huis te bezitten waarschijnlijk nooit zullen waarmaken. Toch wil Ricky nog een kans wagen. Ze verkopen de gezinsauto en schaffen een bestelwagen aan. Daarmee gaat hij als zelfstandige pakjesbezorger voor een koeriersdienst werken.
Tweevoudig Gouden Palm winnaar Ken Loach volgt in Sorry we missed you met argusogen de vaak ondraaglijke toestand op de Engelse arbeidsmarkt. Hij staat bekend om films waarmee hij sociaal onrecht in de samenleving aan de kaak stelt. Met deze film illustreert hij sociale ellende aan de hand van een nieuwe trend op de arbeidsmarkt ‘uberisering’.
Het ubersysteem resulteert vaak in gecommercialiseerde perversie. In de transportsector waarin Ricky werkt, moeten chauffeurs verplicht rijden met wagen die men huurt of koopt van de werkgever. De pakketbezorgers zijn onderworpen aan flexibele werkuren, waarbij de geringste vertraging op het werkschema gesanctioneerd wordt en niet kan worden ingehaald. Ricky rijdt rond met een dure scanner die hem efficiënt de kortste weg naar alle afleveradressen wijst. Zodra hij dreigt achter te lopen op zijn werkschema klinkt een bieptoon.
Deze nieuwe trend op de arbeidsmarkt brengt bedrijfsmodellen voort met weinig arbeidscontracten en veel onzekere arbeidsrelaties. In het beste geval heeft de ‘werknemer’ een zelfstandig statuut, in het slechtste geval (zoals bij Ricky) is er geen duidelijk statuut. Veel van die nieuwe arbeidsrelaties hebben geen fatsoenlijke sociale bescherming. Bovendien doorbreekt een ongebreidelde onderlinge concurrentiestrijd de traditionele solidariteit onder de arbeiders. Onder het mom van bedrieglijke zelfstandigheid belandt men in een vorm van moderne slavernij.
Loach toont met Sorry we missed you vooral de oorsprong van dit specifieke sociale kwaad
Het hele gezin Turner dreigt hierdoor langzamerhand uit elkaar te vallen. Iedereen is voortdurend onderweg: Ricky naar een volgende levering, Abby naar een hulpbehoevende. Intussen blijft er geen tijd over voor het gezinsleven. Seb, de oudste, is een rebelse en cynische tiener die geleidelijk wegdrijft. Zijn jongere zus Liza Jane lijdt onder de spanning en de vermoeidheid van haar ouders.
Daarnaast stelt de film ons ook een andere vraag. Zijn de moeilijkheden die het gezin doormaakt enkel het gevolg van de economische onzekerheid waarmee het wordt geconfronteerd? De gedragsmoeilijkheden bij Seb en het onderdrukte verdriet van Liza Jane zijn in feite een onverbiddelijke afrekening met hun ouders – en daarmee met de schijnwaarden van een maatschappij waarin zij zich dag en nacht engageren, ten koste van hun kinderen.
Sorry we missed you doet de kijker ook nadenken over de werkwijze van vele grote bedrijven die goederen via internet verkopen. Met goedkope producten en thuisbezorgingsformules worden klanten gewonnen. De impact hiervan op de arbeidsmarkt en op ons leefmilieu is niet te onderschatten.
Loach toont met Sorry we missed you vooral de oorsprong van dit sociale kwaad. Hij gaat niet zover dat hij al zijn observaties uitdiept en analyseert. De wijze waarop hij echter het aanhoudend sociaal onrecht in de samenleving blijft verfilmen, maakt van al zijn films een uniek gebeuren. “Ik blijf de arbeidersklasse trouw, zowel politiek als artistiek”, zei hij in een interview. Het is deze absolute trouw, nu grotendeels getint met bitterheid en verdriet, die zijn films telkens tot authentieke cinema maakt.
Sorry we missed you draait al in Vlaanderen. In Nederland is de film vanaf 14 november te zien in de bioscoop.
Leo De Weerdt SJ is een Vlaamse jezuïet. Hij is werkzaam als gevangenisaalmoezenier.