Leren bidden voor mensen die de fout in zijn gegaan: daar draait Allerzielen van oorsprong om. Dries van den Akker SJ en restaurateur Jan Broekhoff staan stil bij een bijzonder schilderij van het Vagevuur.

Bidden om verlossing

“Het is een passende en heilzame gedachte te bidden voor de overledenen, zodat ze van hun zonden worden verlost.” Deze zin stond te lezen in de toenmalige jezuïetenschuilkerk te Maasland onder een afbeelding van een ziel die uit de vlammen van het vagevuur werd gered. Het schilderij dat we hierbij zien is afkomstig uit de 17e-eeuwse jezuïetenschuilkerk van Nijmegen. Blijkbaar hechtten de paters van toen grote waarde aan het gebed voor de overleden zondaars.

De beleving van Allerzielen is inmiddels intensief gewijzigd

Op zich al heel indrukwekkend. Dat je voor mensen die in de fout gegaan zijn, leert bidden. Bidden om hun verlossing. Dat is nog eens wat anders dan veroordelen, vragen om hardere aanpak of strengere straffen!

Allerzielen

Het moment waarop je voor vermindering of verlossing van pijn voor overledenen bad, was van oudsher de dag van Allerzielen, 2 november. Intussen is de beleving van die dag intensief gewijzigd. Tegenwoordig herdenken we op Allerzielen al degenen die ons het afgelopen jaar ontvallen zijn. We roepen hun nagedachtenis eerbiedig in herinnering. Noemen één voor één hun naam, en steken een kaarsje voor hen op.

Het schilderij

Bij een verhuizing werd op de zolder van een Nijmeegse pastorie een zwaar beschadigd schilderij gevonden. Het werd toevertrouwd aan de zorg van een restaurateur, Jan Broekhoff, die er na veel technische reconstructies weer het oorspronkelijke schilderij van maakte. Het bleek een schets van het vagevuur, naar alle waarschijnlijkheid vervaardigd door de Nijmeegse kunstenaar Rutger van Langevelt. Die maakte het – waarschijnlijk – in opdracht van de jezuïeten die destijds woonden en werkten in een schuilkerk aan de Lage Markt.