Leven wij in harmonie met God, de mensen om ons heen en de schepping? Vooral dat laatste aspect staat centraal in de ecologie-retraite van Bidden Onderweg.

Ward Biemans SJ

Ward Biemans SJ is de schrijver van de audio-retraite Leven in harmonie. Voor hij jezuïet werd, werkte hij als milieukundige aan de verbetering van het milieu. Toen de milieu-encycliek van paus Franciscus verscheen, kwamen twee werelden samen: gelovig leven en ecologie. Hij schreef negen meditaties over dit voor hem belangrijke thema, puttend uit de Bijbel en Laudato Si.

Heeft de Bijbel dan iets te zeggen over de huidige ecologische crisis?

‘Zeker, de Bijbelse wijsheid kan iedere generatie opnieuw inzichten geven. Er speelt in de Bijbel niet een crisis zoals wij die kennen, maar er waren wel vragen over hoe om te gaan met het milieu. Maar over een crisis gesproken, Noach had te worstelen met de zondvloed.’

Daar gaat één van de meditaties over. Hoe laat u ons met dat verhaal mediteren?

‘Door te kijken naar hoe Noach omgaat met de schepping: de dieren die hij de ark in leidt. Maar het verhaal van Noach zegt ons ook iets over de onderlinge relatie tussen mensen. Een verstoorde verhouding was immers aanleiding voor de zondvloed. Hoe zit dat in ons leven? Zijn er misschien mensen die ik te kort heb gedaan? Als laatste is er de dankbaarheid van Noach. Als hij droge grond onder zijn voeten heeft, bouwt hij een altaar en brengt God dank. Bedank jij God weleens voor de schepping om je heen?’

De ecologische crisis, klimaatverandering… u snijdt grote thema’s aan. Hoe maakt u die klein en concreet?

‘Door bewust vragen te stellen die gaan over de keuzes die wij in ons dagelijks leven maken; de belangrijkste dimensie van het willen oplossen van de ecologische crisis. Welke keuzes maak je met betrekking tot je vervoer, je eten en drinken, je kleding? Belast je daarmee het milieu of geef je het gelegenheid om te herstellen?’

Hopelijk zonder te moraliseren…

‘Ik zeg: kijk naar Jezus en kijk naar de teksten uit het Oude Testament. Haal daar voor uzelf enkele inzichten uit. Geen lijst met voorschriften dus. Mensen zijn wijs genoeg om zelf keuzes te maken. De retraite zet aan tot bezinning en gebed. Ik ben ervan overtuigd dat je in gebed nieuwe inzichten kunt krijgen. Wanneer wij nadenken over de schoonheid van de aarde kan ons dat iets leren over hoe wij met die schepping willen omgaan. Bijvoorbeeld met meer respect voor onze dieren, die in het verleden onder tamelijk ellendige omstandigheden moesten groeien om zoveel mogelijk op te brengen voor onze economie.’

Hoe doet u dat zelf?

‘Door biologische producten te kopen en door bijvoorbeeld met zes huisgenoten één auto te delen. Ook als ik op vakantie ga probeer ik dat op een manier te doen die het milieu niet extra belast. Wij zijn denk ik obsessief bezig geweest met consumeren. Dat kan wel wat minder. Bovendien: altijd maar meer willen geeft ook een gevoel van leegte.’

In iedere podcast verwijst u naar Laudato Si, de milieu-encycliek van paus Franciscus. Heeft hij er verstand van?

‘Hij heeft een goede, degelijke analyse van de situatie gemaakt, met behulp van deskundigen. Zijn invalshoek kenmerkt zich door een hoopvolle blik. Hij ziet God als schepper van de aarde. In die schepping ontdekt de paus veel schoonheid. Hij erkent dat de schepping in wezen goed is en dat de mens de verantwoordelijkheid heeft er zorgvuldig mee om te gaan. De mens moet de aarde beheersen vanuit eerbied, vanuit harmonie met al wat leeft.’

Negen podcasts van 12 minuten, dat kost flink wat tijd. Waarom zouden wij eraan beginnen?

Het gaat over leven in harmonie. Hoe zit het met jouw aandacht voor God, jouw aandacht voor de mensen om je heen en jouw aandacht voor de schepping? Zijn die in harmonie? Als dat zo is dan word je denk ik een gelukkiger mens.

Hier beluistert u ecologie-retraite van Bidden Onderweg